Zdjęcie
Tablica poświęcona pamięci Marii i Stefanowi Kapłańskim, ufundowana przez Janinę Katz. Nowy Cmentarz Żydowski przy ul. Miodowej w Krakowie, stan w 2020 r.. / Sygn. sm00487
FOT. STANISŁAW MANCEWICZ
Powrót do listy

JANINA KATZ

Biografia


PISARKA
ur. 2 marca 1939 r. w Krakowie
zm. 18 października 2013 r. w Kopenhadze

Pisarka, poetka i tłumaczka. Była dzieckiem Loli Katz z domu Knoll oraz Tobiasza Katza (znanego także jako Tomasz). W 1942 r. cała rodzina znalazła się w hitlerowskim obozie pracy przymusowej w Bieżanowie pod Krakowem. Z tego obozu Janina Katz trafiła do rodziny Marii i Stefana Kapłańskich w Dobczycach, którzy ukrywali ją przez całą wojnę. Ojciec Janiny został zastrzelony w bieżanowskim obozie w marcu 1943 r. Matka zaś, przeszła przez niemieckie obozy zagłady: Płaszów, Auschwitz, Buchenwald oraz Bergen-Belsen, i tamże 15 kwietnia 1945 r. została uwolniona. Pieszo dotarła do Czechosłowacji, a następnie do Krakowa i Dobczyc gdzie odebrała swe dziecko od Kapłańskich. 
Po wojnie Janina wychowywała się w Krakowie. W 1956 r. rozpoczęła studia w Uniwersytecie Jagiellońskim i kilka lat później została absolwentką socjologii oraz polonistyki. Była uczennicą Stanisława Pigonia, Kazimierza Wyki oraz Zenona Klemensiewicza. Po studiach rozpoczęłą pracę na uniwersytecie, z której zrezygnowała podczas antysemickiej nagonki w 1968 r.
Wraz z matką opuściły Polskę w lutym 1969 r. Janina Katz krótko mieszkała we Francji i rok w Niemczech, by w trafić do Danii, gdzie uzyskała azyl polityczny. W Kopenhadze mieszkała do końca życia. Matka zamieszkała w Wiedniu.
Janina Katz przełożyła na język duński dzieła najwybitniejszych polskich poetów: cztery tomiki wierszy Zbigniewa Herberta, tyle samo Ewy Lipskiej, dwa Wisławy Szymborskiej, jeden Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza. Dzięki jej tłumaczeniom do kultury duńskiej weszły także dramaty Sławomira Mrożka, proza Zbigniewa Herberta, Tadeusza Konwickiego oraz Kazimierza Brandysa. Jako poetka zadebiutowała w 1991 r.
W 1997 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP odznaczył Janinę Katz odznaką Zasłużony dla kultury polskiej. Jej wkład w propagowanie kultury polskiej w Danii jest nieoceniony.  W 1998 r. otrzymała najbardziej prestiżową duńską nagrodę literacką Beatrice-Prisen, co łączyło z dożywotnim, państwowym stypendium honorującym najważniejszych duńskich artystów. Rok przed śmiercią została nominowana do Nagrody Literackiej Rady Nordyckiej.
Przez wiele lat pracowała w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze, gdzie zajmowała się opracowywaniem książek z Europy Wschodniej. W 1992 r, w ramach reorganizacji Biblioteki Królewskiej, straciła pracę. 
Jej książka "Moje życie barbarzyńcy" została uznana za najlepszą duńską książkę 1993 r. W 1996 roku wydano w Danii drugą powieść autorki pt "Pucka", opowiadającą o życiu młodej Żydówki w powojennym Krakowie, w dużym stopniu opartą na wątkach autobiograficznych. Powieść przyniosła autorce pokojową nagrodę Związku Pisarzy Duńskich oraz nagrodę Duńskiej Akademii Literatury Beatrice-Prisen. W swoim dorobku twórczym miała 13 tomików poezji po duńsku, pięć powieści, dwa zbiory opowiadań i powieści dla dzieci.
Przez wiele lat pisała do "Kultury", były to teksty publicystyczne, wspomnieniowe i przede wszystkim recenzje książek, była autorką podnad siedemdziesięciu artykułów. W miesięczniku zadebiutowala esejem "Jak być emigrantem" ("K" nr 3/294, 1972 r.).
W 1991 r.  za przekłady polskich pisarzy na język duński, została uhonorowana Nagrodą „Kultury”.  
Od 1975 r. w używała w druku podwójnego nazwiska Katz-Hewetson. Jest pochowana na cmentarzu żydowskim w Kopenhadze.

Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony