Zdjęcie
Zofia Hertz, Jerzy Giedroyc i Gustaw Herling-Grudziński w ogrodzie. Maisons-Laffitte, 1987 / Sygn. FIL00536
FOT. BOHDAN PACZOWSKI
Powrót do listy

GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI

Biografia


PISARZ, POETA, PUBLICYSTA
ur. 20 maja 1919 r. w Kielcach
zm. 4 lipca 2000 r. w Neapolu
Pseudonimy: G.H.G. Wiśniewski G. H.

Pisarz i publicysta. Przez wiele lat należał do najbliższych współpracowników Jerzego Giedroycia.
Dzieciństwo i młodość spędził w majątku rodzinnym w Suchedniowie i w Kielcach, gdzie skończył Gimnazjum im. M. Reja. W latach 1937-1939 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Zadebiutował w 1935 r. reportażami w piśmie „Kuźnia Młodych”, publikował teksty w tygodnikach literackich i społecznych, m.in. w: „Ateneum”, „Pionie”, „Piórze”. Redagował kolumnę literacką w dwutygodniku „Przemiany” na przełomie 1937 i 1938 r., a następnie dział literacki w tygodniku „Orka na Ugorze” od lutego 1938 r.

Wojna i zsyłka
Po wybuchu wojny w 1939 r. współzakładał warszawską grupę konspiracyjną PLAN, w listopadzie jako emisariusz wyruszył przez Litwę na Zachód. W 1940 r. został aresztowany przez NKWD, oskarżony o szpiegostwo i skazany. Swoje przeżycia z obozu pracy w Jercewie k. Archangielska opisał w „Innym świecie”, jednym z najważniejszych świadectw literatury łagrowej. Po podpisaniu układu polsko-sowieckiego został zwolniony, wstąpił do formującej się Armii Polskiej na terenie Związku Sowieckiego w 1942 r. i przeszedł z nią na Środkowy i Bliski Wschód. W 1943 r. nawiązał współpracę i zaprzyjaźnił się z Józefem Czapskim i Jerzym Giedroyciem. Jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego walczył w bitwie o Monte Cassino i został odznaczony krzyżem Virtutti Militari.

Londyn, Monachium, Neapol
Po zakończeniu wojny przeniósł się najpierw do Rzymu, gdzie kierował działem literackim tygodnika „Orzeł Biały”. W 1945 r. ukazał się drukiem zbiór szkiców „Żywi i umarli” z przedmową Józefa Czapskiego. Publikował teksty w prasie wojskowej, m.in.: „Kurierze Polskim”, „W drodze”, „Dzienniku Polskim APW”. Po rozwiązaniu PSZ na Zachodzie, w latach 1948-1952, mieszkał z żoną, malarką Krystyną Domańską, w Londynie. Po jej śmierci przeniósł się do Monachium i pracował w RWE, kierował tam działem kulturalnym do 1955 r. W listopadzie tegoż roku osiadł w Neapolu i ożenił się z Lidią Croce, córką włoskiego filozofa Benedetto Croce.

Publikował w „Wiadomościach”, „Na Antenie”, następnie w pismach włoskich, m.in.: „Tempo Presente”, „Il Corriere della Sera”, „Il Giornale”, „L’Espresso”. Jego utwory były zakazane przez cenzurę w kraju do 1988 r., ukazywały się jedynie w drugim obiegu. Wiele opowiadań pisarza było tłumaczonych na angielski, francuski, niemiecki i włoski.

Rozstania i powroty
Z Instytutem Literackim był związany od początku jego powstania. Należał do jednych z najważniejszych autorów „Kultury”. W miesięczniku publikował eseje, opowiadania, komentarze polityczne, recenzje książek, tłumaczył. W Rzymie był kierownikiem literackim Casa Editrice „Lettere” w latach 1946-1947.

Współtworzył „Kulturę” i współredagował jej pierwszy, rzymski numer z czerwca 1947 r. Od 1956 r. był stałym pracownikiem Instytutu, w 1966 r. został  korespondentem włoskim „Kultury”. W czerwcu 1971 r. rozpoczął w „Kulturze” druk „Dziennika pisanego nocą”, który po raz ostatni ukazał się w styczniowym numerze miesięcznika w 1996 r. 

W latach 1974-1992 należał do redakcji pisma  „Kontinent”. W 1996 r. ostatecznie rozeszły się jego drogi z Jerzym Giedroyciem i paryską „Kulturą”. W 1998 r. prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Orderem Orła Białego. Jest pochowany na neapolitańskim cmentarzu Poggio Reale.
We wrześniu 2009 r. w Jercewie odsłonięto pomnik upamiętniający pisarza.

Nagrody:

  • w 1958 r. został laureatem nagrody literackiej „Kultury”.
  • w 1964 r. Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku.
  • w 1965 r. im. H. Naglerowej przyznanej przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie.
  • w 1966 r. Fundacji im. Kościelskich w Genewie.
  • w 1980 r. londyńskich „Wiadomości”.
  • w 1985 r. francuskiego PEN Clubu.
  • w 1990 r. polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego.
  • w 1994 r. Premio Vareggio Internationale.
  • w 1996 r. Premio Vittorini.
Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony