Zdjęcie
Jan Bielatowicz pod Monte Cassino, pierwsza połowa 1944 r. Fotografia pochodzi z obwoluty książki "Opowiadania starego kaprala", wyd. K.O.W. Veritas, Londyn 1965 r. / Sygn. sm00219
© INSTYTUT LITERACKI
Powrót do listy

JAN BIELATOWICZ

Biografia


PISARZ, POETA, PUBLICYSTA
ur. 16 listopada 1913 r. w Nisku
zm. 27 listopada 1965 r. w Londynie

Publicysta, pisarz, krytyk literacki i bibliograf.
Zadebiutował wierszem „Pieśń młodzieży” w piśmie „Nasze Życie” w 1930 r. Był współzałożycielem i redaktorem pisma młodzieży tarnowskiej „Czyn”. Po maturze studiował polonistykę i prehistorię na UJ w latach 1931-1937. W tym czasie należał do Młodzieży Wszechpolskiej i był prezesem Koła Polonistów. Po studiach pracował jako dziennikarz, publikował m.in. w: „Głosie Narodu”, „Orędowniku”, „Prosto z mostu”.
Brał udział w kampanii wrześniowej, służył w 5. Pułku Strzelców Podhalańskich. Następnie przedostał się na Węgry, gdzie został internowany w obozie Kisbodak. Później był więziony w cytadeli budapeszteńskiej oraz obozie karnym Komarom, z którego uciekł. W 1940 r. przedostał się przez Jugosławię i Turcję do Hajfy. Dotarł przez Egipt do Tobruku i wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Brał udział w kampanii libijskiej i w walkach pod Tobrukiem, gdzie poznał Jerzego Giedroycia. Walczył pod Monte Cassino wraz z 2. Korpusem Polskim i został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Publikował teksty w „Przy kierownicy w Tobruku”, „Gazecie Polskiej”, „Dzienniku Żołnierza APW”, „Orle Białym”. W latach 1944–1946 redagował „Bibliotekę Orła Białego”. W 1946 r. wyjechał do Anglii i przeszedł przez obozy Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Freckenham i Chippenham.
Po zdemobilizowaniu w 1948 r. związał się z Katolickim Ośrodkiem Wydawniczym „Veritas”. Od 1949 r. był redaktorem naczelnym tygodnika „Gazeta Niedzielna”, a od 1951 r. także „Życia” oraz w latach 1954-1956 miesięcznika „Droga”. Od 1955 r. redagował serię wydawniczą „Biblioteka Polska”. Teksty publikował także w „Dzienniku Polskim” i „Dzienniku Żołnierza”, „Tygodniu Polskim”, „Wiadomościach”, współpracował z Radiem Wolna Europa w Monachium.
Należał do Stronnictwa Narodowego, a w 1963 r. został członkiem Rady Jedności Narodowej w Londynie.
W 1955 r. otrzymał nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie dla krytyka literackiego. Od 1963 r. wchodził w skład jury nagrody „Wiadomości”.
Z Instytutem Literackim związany był głównie w okresie rzymskim, w tym czasie Jerzy Giedroyc złożył pisarzowi propozycję komentowania bieżących wydarzeń w Anglii.  Bardzo bym chciał – napisał Redaktor – by poza tematami, które by Pana specjalnie interesowały, zechciał Pan do następnego numeru napisać List z Anglii. (List Jerzego Giedroycia do Jana Bielatowicza, 6 VI 1947 r.). Poważniejsza współpraca nie została nawiązana, a w niedługim czasie pojawiły się komentarze Juliusza Mieroszewskiego.
W późniejszych latach rzadko pisał do „Kultury”. Jerzy Giedroyc w „Autobiografii na cztery ręce” mówił: Jan Bielatowicz, postać bardzo specjalna. Był to mój kolega z brygady Karpackiej, ciekawy poeta, należący do przyzwoitych endeków. Był wielkim patriotą Brygady Karpackiej: to on napisał artykuł Libia i Cassino, za który wespół z Józefem Poniatowskim zostaliśmy ukarani aresztem domowym. Bielatowicz siedział w oddziale. Nie chciał wychodzić z linii, choć miał różne propozycje; uważał, że powinien być wyłącznie żołnierzem. Mogłem więc wykorzystywać go tylko częściowo, zamawiając u niego książki albo organizując mu – jak innym pisarzom – konferencje prasowe, co pozwalało ściągać go do Neapolu czy do Rzymu na trzy-cztery dni odpoczynku. Po wojnie Bielatowicz wyjechał z wojskiem do Anglii i tam się zdemobilizował. W Londynie objął redakcję „Życia”, pisma katolickiego, które później upadło; została tylko „Gazeta Niedzielna”. Zrobił też kilka opracowań. Widywaliśmy się dosyć często podczas moich wizyt w Londynie oraz tu, gdyż był u nas parokrotnie. Jego stosunki z Gustawem [Herlingiem-Grudzińskim] i ze mną były cały czas bardzo sympatyczne. (J. Giedroyc, „Autobiografia na cztery ręce”, słowo wstępne J. Giedroyc, oprac. i posłowiem opatrzył K. Pomian, Warszawa 1994, s. 127-128).

Wybrane publikacje:

Poza Instytutem Literackim wydał: 

  • Bibliografia druków polskich we Włoszech 1 IX 1939–1 IX 1945, Rzym 1946
  • Ramię pancerne 2. Polskiego Korpusu. Album fotografii 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej, Rzym 1946
  • 3. Batalion Strzelców Karpackickich, Londyn 1949
  • Laur Kapitolu i wianek ruty. Na polach bitew Drugiego Korpusu, Londyn 1954
  • Książeczka, Londyn 1961
  • Opowiadania starego kaprala, Londyn 1965
  • Literatura na emigracji (wyd. pośmiertne), Londyn 1970

Opracowania i redakcje:

  • Azja i Afryka. Antologia poezji polskiej na Środkowym Wschodzie, Palestyna 1970
  • Poezja Karpacka. Zbiór wierszy Brygady Strzelców Karpackich, Jerozolima 1944
  • Nasze granice w Monte Cassino. Antologia walki, Rzym 1945
  • Przypływ. Poeci 2. Korpusu, Rzym 1945
  • Monte Cassino w dziesięciolecie bitwy, Londyn 1954
  • Ułani Karpaccy. Zarys historii pułku,  Londyn 1966
Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony