Andrzej Paczkowski

Absolwent historii Uniwersytetu Warszawskiego (1960). Doktorat obronił w 1966 (Prasa Stronnictwa Ludowego (1931-1939); promotor: Henryk Jabłoński) i habilitacja w 1975 r. tamże.
W latach 1960-1974 roku pracownik Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W okresie 1975-1980 pracownik Biblioteki Narodowej, 1980–1990 w Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.. Działacz opozycji demokratycznej, ekspert Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność”. Wykładowca Wszechnicy Robotniczej przy Zarządzie Regionu Mazowsze. Jeden inicjatorów programu Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej „Wolność – Sprawiedliwość - Niepodległość” (1981). W okresie stanu wojennego współpracownik wydanych w „drugim obiegu” - „Tygodnika Wojennego” i „Tygodnika Mazowsze” „Krytyki”, „KOS”. Kkurier wydawnictw emigracyjnych. W latach 1983-1989 współorganizator prac Archiwum Solidarności, redaktor serii dokumentów i opracowań historycznych, członek tajnego Społecznego Komitetu Nauki.
Od 1990 r. pracownik w Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk (kierownik Zakładu Historii Najnowszej). Profesor nauk humanistycznych od 1991 r.. Jest też wykładowcą Collegium Civitas.
Był stypendystą: Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu (1996), Woodrow Wilson International Center for Scholars w Waszyngtonie (2000–2001), Norweskiego Instytutu Noblowskiego (2002). Członek zespołów zespołów redakcyjnych: „Totalitarian Movements and Political Religions”, „Cold War History”, „Journal of Cold War Studiem”. W latach 1999-2011 był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, a w okresie 2011-2016 Rady Instytutu Pamięci Narodowej. W latach 1974-1995 prezes Polskiego Związku Alpinizmu.
Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1980), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005). Laureat: Nagrody PAN, Nagrody im. Juliusza Mieroszewskiego w 1996 r., Nagrody Naukowej KLIO (1996, za książkę Pół wieku dziejów Polski 1939–1989), Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (1997), Nagrody Edukacyjnej Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy dla Najlepszego Nauczyciela Akademickiego (2003).
Zajmuje się historią najnowszą – dziejami prasy polskiej oraz dziejami Polski Ludowej. Swoje badania skupia na aparacie bezpieczeństwa PRL, przygotowaniom oraz przebiegowi stanu wojennego. Jest też wydawcą źródeł do najnowszej historii Polski. Był autorem „Kultury" i „Zeszytów Historycznych". W „Zeszytach Historycznych” opublikował 16 tekstów.

Wybrane publikacje:

• Zakopane i okolice (1968);
• Prasa polityczna ruchu ludowego 1918–1939 (1970);
• Prasa drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939 (1971);
• Czwarta władza. Prasa dawniej i dziś (1973);
• Prasa polonijna w latach 1870–1939. Zarys problematyki (1977);
• Prasa i społeczność polska we Francji w latach 1920–1940 (1979);
• Prasa polska w latach 1918–1939 (1980);
• Śladem wielkich gór (1981);
• Prasa codzienna Warszawy w latach 1918–1939 (1983);
• Historia polityczna Polski 1944–1948 (1985);
• Gomułka i inni. Dokumenty z archiwum KC 1948–1982. Wybór źródeł (1986);
• Stanisław Mikołajczyk czyli klęska realisty (zarys biografii politycznej) (1991);
• Czarna księga komunizmu (1997, współautor);
• Pół wieku dziejów Polski 1939–1989 (1998; przekład na język czeski, węgierski, chorwacki i angielski);
• Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski: szkice do portretu PRL (1999);
• Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy; lipiec 1980 – styczeń 1982 (2001);
• Strajki, bunty, manifestacje jako „polska droga” przez socjalizm (2003);
• Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 – 22 VII 1983 (2006);
• Trzy twarze Józefa Światły. Przyczynek do historii komunizmu w Polsce (2009).

Bibliografia:

• Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. A. Friszke, Warszawa 2003 [księga pamiątkowa];
• Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, Warszawa 2008 [księga pamiątkowa];
• Z. i F. Paryscy, Wielka encyklopedia tatrzańska, wyd. 2, Poronin 2004, s. 868.