Zdjęcie
Hanka Ordonówna - lata 30 XX.w. fot. Internet / Sygn. sm00244
© INSTYTUT LITERACKI

Powiązane postacie:

Biografia


Hanka Ordonówna

Pisarz
ur. 25 września 1902 r. w Warszawie
zm. 8 września 1950 r. w Bejrucie
Pseudonim: Weronika Hort, Hanka Ordonówna

Aktorka, śpiewaczka, pisarka.
Właściwie Maria Anna z Pietruszyńskich, po mężu Tyszkiewiczowa. Była córką inżyniera Władysława Pietruszyńskiego i Heleny Bieńkowskiej. Ukończyła gimnazjum w Warszawie, uczyła się też w szkole baletowej przy Teatrze Wielkim. W latach 1915-1916 debiutowała w Teatrze Wielkim, a w latach 1916-1917 w lubelskim teatrze „Czarny Kot” – wtedy też przyjęła pseudonim artystyczny: Hanka Ordonówna. W latach późniejszych, jako tancerka i piosenkarka występowała w warszawskich teatrach m.in. „Sfinks”, „Miraż”, i w lubelskim „Wesołym Ulu”. 
W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. pracowała na froncie w Czerwonym Krzyżu. W latach 1923-1931 związana z warszawskim teatrem „Qui Pro Quo”. W 1931 r. wyszła za mąż za Michała Tyszkiewicza. Przed II wojną światową była najpopularniejszą polską aktorką filmową i gwiazdą estrady. Wystąpiła w kilkudziesięciu filmach polskich i zagranicznych. m.in. w filmie „Szpieg w masce”, w którym zaśpiewała nieśmiertelny przebój „Miłość ci wszystko wybaczy”. Opublikowała tom wierszy, była autorką tekstów wielu śpiewanych przez siebie piosenek.
Została aresztowana na początku okupacji niemieckiej, była więziona przez cztery miesiące na Pawiaku. Zwolniona dzięki staraniom męża. W lutym lub marcu 1940 r. przedostała się przez zieloną granicę do Wilna. Występowała w Teatrze Polskim na Pohulance, w teatrze „Lutnia” oraz Polskim Teatrze Dramatycznym. W 1941 r. aresztowana przez NKWD po sowieckiej aneksji Litwy. Zesłana do łagru w Uzbekistanie. W wyniku układu Sikorski–Majski zwolniona, zorganizowała teatr w polskim ośrodku w Tocku. W Taszkiencie pracowała w delegaturze Komitetu Opieki Społecznej i opiekowała się sierocińcem polskim w Aszhabadzie. W 1942 r. po zerwaniu przez ZSRR stosunków z rządem RP (po ujawnieniu w 1943 r. zbrodni katyńskiej) została ewakuowana razem z sierocińcem przez Bombaj w Indiach do Bejrutu w Libanie, gdzie zamieszkała wraz z mężem. Przejścia wojenne odnowiły i zaostrzyły gruźlicę, na którą zapadła pod koniec lat 30. Gdy nie mogła już śpiewać malowała, w Bejrucie odbyło się kilka jej wystaw. Pisała do polskich czasopism wydawanych przez APW. 
W 1948 r. w IL ukazał się zbiór jej szkiców „Tułacze dzieci” (pod pseudonimem Weronika Hort), opartych o przeżycia w czasie opieki na sierocińcem. Jest to jedyna książka Instytutu Literackiego, w której jako miejsce wydania widnieje Bejrut (w kolofonie czytamy: „wykonano na kursie drukarskim przy Instytucie Polskim w Bejrucie”). Tę nietypową okoliczność wyjaśnia zachowana korespondencja pomiędzy Jerzym Giedroyciem i Michałem Tyszkiewiczem. Mąż H. Ordonównej zaproponował Redaktorowi wydanie „Tułaczych dzieci”, ten jednak – z braku pieniędzy – odmówił. Gdy w kolejnym liście Tyszkiewicz (cztery miesiące przed śmiercią żony) poprosił Redaktora o firmowanie książki, jej reklamę i kolportaż, Giedroyc się zgodził. „Tułacze dzieci” ukazały się zarówno w szacie graficznej Instytutu Literackiego, jak i zostały opatrzone znakami wydawnictwa. Koszty papieru i druku poniósł Tyszkiewicz (patrz listy/Jerzy Giedroyc – Michał Tyszkiewicz). 
Hanka Ordonówna zmarła w Bejrucie 8 września 1950 r., została pochowana na tamtejszym cmentarzu polskim. W 1990 r. jej prochy przeniesiono i pochowano na cmentarzu powązkowskim w Warszawie.

Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony