Zdjęcie
Stanisława Kuszelewska - Rayska. Fot. Wikipedia  / Sygn. sm00668
© INSTYTUT LITERACKI
Powrót do listy

STANISŁAWA KUSZELEWSKA - RAYSKA

Biografia


PISARKA, TŁUMACZKA
ur. 24 grudnia 1894 r. w Biskupicach Szlacheckich na Wołyniu
zm. 24 stycznia 1966 r. w Londynie

Pisarka, tłumaczka, harcerka, żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej.
W dzieciństwie zamieszkała wraz z rodzicami w Warszawie, w 1911 r. zdała maturę, w 1912 r, wstąpiła do harcerstwa. Studiowała agronomię. W czasie I wojny światowej była pielęgniarką. W sierpniu 1915 r. znalazła się w Moskwie, gdzie współorganizowała polską drużynę harcerską. Po przeniesieniu się do Mińska była nauczycielką przyrody i języka polskiego w gimnazjach. W dniach 18–20 lutego 1918 r. wraz ze swoim zastępem wzięła udział w akcji zajęcia Mińska Litewskiego opanowanego przez bolszewików. W maju 1918 r. została członkinią Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1918 r. wróciła do Warszawy, była sanitariuszką, w grudniu 1918 r. brala udział w obronie Lwowa. 
W czasie wojny polsko-bolszewickiej prowadziła biuro prasy i propagandy Służby Narodowej Kobiet i redagowała pismo „Nasza Praca”.
Była współzałożycielką i wiceprezeską Centralnego Towarzystwa Ogrodów Jordanowskich, czemu poświęciła broszurę Ogród jordanowski jako wychowawca
Zasiadała w Komisji Odczytowej i Radzie Programowej Polskiego Radia, jednocześnie publikując niezliczoną ilość tekstów. Jej największy dorobek stanowią jednak przekłady dzieł literatury angielskiej, irlandzkiej i amerykańskiej, w tym książki Jacka Londona, Aldousa Huxleya, Donna Byrne i Sinclaira Lewisa. Za zasługi dla polskiej kultury na wniosek Polskiej Akademii Literatury została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim.
We wrześniu 1939 r. pracowała w Szpitalu Dzieciątka Jezus. W marcu 1943 r. wstąpiła do Armii Krajowej. W czasie Powstania Warszawskiego jako komendantka plutonu gospodarczego i inspektor kuchen, zajmowała się przede wszystkim sprawami gospodarczymi, tworząc centralną kuchnię powstania. 26 września 1944 r., zginęła jej córka, tego samego dnia została aresztowana i osadzona w obozie przejściowym w Pruszkowie. Uciekła z pociągu transportującego jeńców, slużyła w AK w lasach świętokrzyskich. W styczniu 1945 r. wróciła do Warszawy, w lipcu przez zieloną granicę opuściła Polskę.
Jesienią 1945 r. Kuszelewska dotarła do Kairu i rozpoczęła służbę w Kompanii Zapasowej Pomocniczej Wojskowej Służbie Kobiet. W 1947 r. przybyła do Londynu. Pisała i udzielała prywatnych lekcji literatury i historii polski. Po wojnie była żoną gen. Ludomiła Rayskiego.  
Tom Kobiety, o ich roli w Powstaniu Warszawskim, była jedną z pierwszych książek wydanych w Rzymie przez Instytut Literacki. W Kulturze opublikowała kilka recencji. 
Jest pochowana na cmentarzu South Ealing w Londynie.

Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony