Biografia
historyk, działacz opozycji w PRL.
Studia historyczne ukończył na Uniwersytecie Warszawskim (1951) pod kierunkiem Emila Kipy. Doktorat w 1961 r., habilitacja w 1967 r. (Studia nad prasą i opinią publiczną w Królestwie Polskim 1815-1830). Od 1969 r. pracownik Instytutu Badań Literackich PAN. Był aktywny w publikacjach tzw. „drugiego obiegu” pod pseudonimami: Leopold Jerzewski, Antoni Jałowiecki, Łukasz Jodko.
We wrześniu 1981 r. podpisał deklarację założycielską Klubów Służby Niepodległości. W Ośrodku Badań Społecznych "Solidarności" Regionu Mazowsze kierował Pracownią Historii Najnowszej. W chwili wprowadzenia stanu wojennego został na krótko aresztowany, w 1982 r. zmuszony do przejścia na wcześniejszą emeryturę.
W 1974 r. był laureatem nagrody Fundacji Jurzykowskiego. W 1989 r. ustanowiono Nagrodę im. Jerzego Łojka przyznawaną „dla autorów prac o tematyce niepodległościowej i historycznej z zakresu wypełniania białych plam w historii”.
Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, za upowszechnianie wiedzy o dziejach Narodu Polskiego (2006). Jako historyk zajmował się: historią prasy polskiej, okresem 1764-1831 oraz był historykiem sprawy katyńskiej. Łojek opublikował ponad 350 artykułów i 34 książki.
Główne publikacje:
- Dziennikarze i prasa w Warszawie w XVII wieku (1960);
- Rok nadziei i rok klęski 1791-1792 (1964);
- Szanse Powstania Listopadowego (1966);
- Dzieje pięknej Bitynki. Historia życia Zofii Potockiej 1760-1822 (1970);
- Wiek markiza de Sade (1972);
- Wokół sporów i polemik. Szkice historyczne (1979, 1984, 1991);
- Konstytucja 3 maja – krytyczne wydanie tekstu poprzedzone obszernym wstępem historycznym (1981);
- Opinia publiczna a geneza Powstania Listopadowego (1981);
- Potomkowie Szczęsnego. Dzieje fortuny Potockich z Tulczyna 1799-1921 (1981);
- Geneza i obalenie Konstytucji 3 Maja (1986);
- Ku naprawie Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 Maja (1988);
- Dzieje zdrajcy. Stanisław Szczęsny Potocki (1988).
W „drugim obiegu” opublikował pod pseudonimami prace:
- Agresja 17 września 1939. Studium aspektów politycznych (1979; wiele wydań);
- Dzieje sprawy Katynia (1980);
- Orientacja rosyjska w polskiej walce niepodległościowej (1981);
- Kalendarz historyczny (1986).
W „Zeszytach Historycznych” opublikował 6 tekstów.
Bibliografia
- Jerzy Łojek 1932-1986: bibliografia, oprac. A. Jabłoński, Łódź 2006;
- K. Brzechczyn, Passion and history: the influence of ethical valuation on Jerzy Łojek's historical writings, "Historyka" T. 34 (2004), s. 101-106;
- Jerzy Łojek (3 IX 1932 - 7 X 1986), "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej" 26 (1987), nr 1, s.145-147.
- Jerzy Łojek - niepokorny historyk dylematów niepodległości: życie, twórczość, nagroda, wybór, oprac. materiałów B. Łojek, Warszawa 2006;
- Z. Libiszowska, Jerzy Łojek (3 IX 1932 - 7 X 1986), "Kwartalnik Historyczny" 94 (1987), nr 3, s. 284-286;
- P. Nagel, Jak Jerzy Łojek z SB skutecznie wojował?, "Arcana" (2016), nr 4, s. 138-141;
- W. Żeleński, Jerzy Łojek, "Zeszyty Historyczne" 1987, z. 79, s.224-226;
