La Fiera Letteraria 22.11.1964 (Włochy) sygnatura: 1964_151
Dyskusja z „mitem Rubaszowa” stworzonym w powieści Arthura Koestlera „Ciemność w południe”, według którego w czasie procesów w Związku Sowieckim w okresie wielkich czystek stalinowskich, głównie logika i dialektyczna sprawność przesłuchujących była przyczyną publicznych kłamliwych samooskarżeń prominentnych członków partii komunistycznej, dokonywanych w imię dobra tej partii i jej dziejowej misji. Zdaniem Herlinga-Grudzińskiego fenomen ten lepiej niż wyrafinowana psychologia wyjaśniają powszechnie stosowane tortury połączone z obietnicami.
