Biografia
Pisarz, politolog, prawnik, historyk.
W r. 1938 rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum w Końskich. Naukę przerwał wybuch II wojny światowej. W okresie okupacji razem z ojcem należał do AK (ps. Orlik; II batalion 25 Pułku Piechoty AK). W warunkach konspiracyjnych w 1943 r. zdał „małą maturę”. W lutym 1945 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Końskich. Przebywał w więzieniu, najpierw w Końskich a następnie w Łodzi. W lipcu 1945 r. zdołał uciec z więzienia. Wobec zagrożenia kolejnym aresztowaniem w marcu 1947 r. wraz z ojcem przedostał się przez zieloną granicę do amerykańskiej strefy okupacyjnej. W czerwcu 1947 r. zdał „dużą maturę” i rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Kilonii.
Zostały one przerwane w 1949 r. wyjazdem do USA. Latem 1950 r. popadł w spór z władzami amerykańskimi. Odmówił jako obywatel polski, wcielenia do armii amerykańskiej. Batalia przed Sądem Okręgowym stanu Illinois zakończyła się 8 sierpnia 1952 r. umorzeniem sprawy. Konflikt spowodował jednak opuszczenie USA i udanie się na emigrację do Hiszpanii. Tam ukończył studia w zakresie międzynarodowego prawa publicznego na uniwersytecie w Madrycie (1956). W 1958 r. tamże obronił doktorat na temat roli Gdańska w stosunkach międzynarodowych.
W 1960 r. obronił kolejny doktorat na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie (PUNO; Gdańsk w dziejach Polski; promotor: Antoni Deryng). W 1963 r. uzyskał doktorat z nauk prawnych w Paryżu (Les transformations de la structure economique et sociale dans la Pologne contemporaine (de la Pologne nobiliaire à la Pologne „prolétarienne”)). W 1964 r. został pracownikiem Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu (CNRS). W 1968 r. uzyskał na Sorbonie kolejny doktorat w zakresie literatury i nauk humanistycznych za na podstawie pracy Le modèle polonaise de l’Entreprise socialiste (problèmes de gestion sociale).
Był aktywny w życiu polskiej emigracji.
Brał udział w Kongresach Kultury Polskiej na Obczyźnie (1970, 1985, 1995). Otrzymał
Nagrodę Publicystyczną „Kultury” im. Juliusza Mieroszewskiego (1991), nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (1993), Polskiej Fundacji Kulturalnej im. Prezydenta RP Edwarda Raczyńskiego w Londynie (2002), Nagrodę im. Jerzego Giedroycia przyznaną przez UMCS (2002). W 2007 r. został również doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. Był członkiem: Société d’Histoire du Droit, Association des Ecrivains Combattants, Association des Écrivains de Langue Française, Société Française d’Études du Sezième Siècle, Société Jean Bodin pour l’Histoire Comparative des Institutions, Académie Européenne des Sciences, des Arts et des Lettres, Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie w Londynie, Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie, członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Towarzystwa Historycznego i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Warszawie.
Profil jego zainteresowań naukowych obejmował prace z dziedziny prawa państwowego, politologii i historii. Od lat siedemdziesiątych w jego pisarstwie historycznym dominowała problematyka najnowszej historii Polski. Tematyka ta obejmuje dzieje sprawy polskiej w okresie II wojny światowej i tuż po niej, historię emigracji polskiej, historię stosunków polsko-francuskich w XX wieku oraz historię historiografii polskiej.
Wybrane publikacje:
- Le Mexique (1968);
- Les Républiques Andines (Bolivie, Chili, Colombie, Equateur, Pérou, Vénézuela) (1972);
- W cieniu legendy Majora Hubala (1974);
- La Pensée politique polonaise à l’époque de l’Humanisme et de la Renaissance (Un apport à la connaissance de l’Europe moderne) (1978);
- La resistance Polonaise et la politique en Europe (1983);
- Prasa konspiracyjna w imieniu Polski Walczącej 1940-1945 (1984);
- Historyk na obczyźnie a najnowsze dzieje Polski (1986);
- L’idée européenne dans la Resistance à travers la presse clandestine en France et en Pologne 1939-1945 (1987);
- Bezdroża dziejów Polski. Kraj i emigracja po 1 września 1939 r. (1998, 1999, 2000);
- Krytyczne eseje z historii Polski XX wieku (2000);
- Posłannictwo historii czasu pogardy i zakłamania (2004);
- Pokoleniowe rozstaje dróg (2007);
- „Czarnego poloneza” ciąg dalszy… : powtórka z historii (2011);
W 1973 r. podjął współpracę z Instytutem Literackim. Stał się jednym najbardziej aktywnych autorów „Zeszytów Historycznych” zamieszczając na ich łamach ponad 100 artykułów, recenzji i listów. Kilka tekstów opublikował w „Kulturze”.
Bibliografia
- Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana Tadeuszowi Wyrwie, red. W. Hładkiewicz i M. Szczerbiński, Gorzów Wielkopolski 2004;
- A. M. Brzeziński, Tadeusz Wyrwa (15 III 1926-20 XI 2010), „Kwartalnik Historyczny” 118 (2011), nr 2, s. 383-389;
- Tenże, Tekst Laudacji, „Przegląd Nauk Historycznych” 7 (2008), nr 1, s. 245-249;
- Tenże, Życiorys naukowy Profesora Tadeusza Wyrwy, „Przegląd Nauk Historycznych” 7 (2008), nr 1, s. 242-245;
- A. Głowacki, Nadanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego Profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, „Przegląd Nauk Historycznych” 7 (2008), nr 1, s. 241-242;
- S. M. Nowinowski, P. Spodenkiewicz, T. Toborek, Tadeusz Wyrwa – partyzant z natury, Łódź (2007);
- R. Stobiecki, Profesor Tadeusz Wyrwa (15 III 1926 - 20 XI 2010), „Dzieje Najnowsze” 43 (2011), nr 1, s. 291-293;
- M. Szczerbiński, Profesor Tadeusz Wyrwa (1926-2011), „Przegląd Polsko-Polonijny” (2011), nr 2, s. 367-372;S. M.
- M. Przybysz, Współpraca Tadeusza Wyrwy z „Zeszytami Historycznymi” w świetle korespondencji zachowanej w Archiwum Instytutu Literackiego [w:] „Zeszyty Historyczne” z perspektywy półwiecza, wprowadzenie, redakcja S. M. Nowinowski, R. Stobiecki, Wydawnictwo IPN, Warszawa (2017), s. 69-90
