Historyk kultury, publicysta, krytyk literacki, poeta, wydawca.
W latach 1971-76 studiował polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1976-80 aktywny uczestnik poznańskiej opozycji demokratycznej, od września 1980 r. działacz nauczycielskiej Solidarności, m.in. współautor nowych programów szkolnych w 1981 r. z ramienia NSZZ Solidarność, w tym pomysłodawca umieszczenia w nich elementów filozofii. Od 1981 r. wykładowca historii i teorii kultury oraz estetyki w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (następnie Akademii Sztuk Pięknych) w Poznaniu.
Od wprowadzenia stanu wojennego działacz podziemia solidarnościowego, współzałożyciel, a następnie współpracownik pism podziemnych takich jak „Czas”, „Czas Kultury” (redaktor naczelny 1985-99), „Komentarz”, „Solidarność Walcząca Poznań”. Publikował pod pseudonimami m.in. J.O., Jerzy Okoniewski, Stanisław Stanisławski, Roman Grot, Szymon Starowolski. Współpracownik i kolporter m.in. pism „Veto” i „Obserwator Wielkopolski”. Aresztowany w 1983 r., zwolniony na mocy ówczesnej amnestii.
Od 1986 r. publikował na łamach „Kultury”. a także na łamach londyńskiego „Pulsu” i paryskiego „La Nouvelle Alternative”. Po 1989 r. był m.in. redaktorem magazynu kulturalnego TVP „Pegaz” , a następnie szefem Telewizji Edukacyjnej. W latach 1997-98 zrealizował cykl filmów dokumentalnych „Dzieje kultury polskiej”. W latach 1999-2001 był prezesem zarządu Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, a w latach 2001-2005 dyrektorem generalnym i prezesem zarządu w wydawnictwie Prószyński i S-ka.
Od 2005 r. jest posłem na Sejm RP.
Wydał w niezależnym obiegu dwa zbiory wierszy: W ziemi cieniach (SW Oddział Poznań, 1984) oraz Ponieważ nie dochodzą stamtąd żadne wieści (NSZ, Wrocław 1988). Autor publikacji O literaturze stanu wojennego (1989), zbioru esejów Dziedziniec strusich samic (Poznań 1992), tomów wierszy Bieg w ciemność (Poznań 1998) i Uspokojenie (Warszawa 2009), współautor (z prof. Izoldą Kiec) książki o literaturze polskiej lat 90. Niebawem spadnie błoto (Poznań 1998).
Plik do pobrania: Zapiski Rafała Grupińskiego
