Zdjęcie
Jerzy Stempowski. Zdjęcie z lat 1960-70. / Sygn. FIL00416
© INSTYTUT LITERACKI
Powrót do listy

JERZY STEMPOWSKI

Biografia


PISARZ, PUBLICYSTA
ur. 10 grudnia 1893 w Krakowie
zm. 4 października 1969 w Bernie
Pseudonimy: Leon Furatyk Paweł Hostowiec P.H. Paolo Hostowiec Paul Hostowiec Jerzy Łysina (z Zbigniewem Małeckim) Cyryl Doroteusz Mordęga

Eseista, epistolograf, krytyk literacki, tłumacz.
W 1911 r. zdał eksternistycznie maturę w Niemirowie na Podolu i rozpoczął studia historyczne i medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które kontynuował w Monachium, Genewie, Zurychu i Bernie.
W 1920 r.  pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W tym też roku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1923-1926 był korespondentem Polskiej Agencji Telegraficznej w Berlinie. W 1926 r. był urzędnikiem w Biurze Prezydium Rady Ministrów, od 1929 r. pracował w Państwowym Banku Rolnym. Równocześnie wykładał w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej.

Debiutował w 1924 r. esejem-relacją wydanym pod pseudonimem Brat Serafin  (wrażenie z pobytu w Holandii i Niemczech zimą 1923/24 r.) pt. „Pielgrzym” (wyd. "Biblioteka Pstrokońska").

W 1931 r. własnym sumptem opublikował esej literacki "Pan Jowialski i jego spadkobiercy - rzecz o perspektywach śmiechu szlacheckiego" będący satyrą na Józefa Piłsudskiego.

  

 

 

 

 

Współpracował m.in. z „Wiadomościami Literackimi”, „Robotnikiem”, „Skamandrem” i „Przeglądem Współczesnym”. W drugiej połowie lat 30.  XX wieku brał czynny udział w życiu literackim i intelektualnym emigracji rosyjskiej, skupionej wokół klubu "Domik na Kołomnie".
Po wybuchu II wojny światowej przekroczył granicę węgierską i w 1940 r. przedostał się do Szwajcarii, gdzie spędził resztę życia.
Mieszkał najpierw w Muri, a potem Bernie. W 1954 r. w Genewie (wyd. Librairie E. Droz) opublikował esej "La Terre Bernoise", (wyd. polskie "Ziemia berneńska", Warszawa 1990 r.)

 

 

 

 


Współpracował z londyńskimi „Wiadomościami” oraz RWE w Monachium, gdzie od 1961 r. recenzował krajowe nowości literackie. W 1974 r, nakładem londyńskiej Oficyny Poetów i Malarzy ukazały się "Listy z Ziemi berneńskiej" - tom jego listów do Krystyny Marek.

 

 

 

 


Otrzymał nagrody: w 1963 r. im. A. Godlewskiej w Zurychu, w 1964 r. Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku.
Dzięki Józefowi Czapskiemu nawiązał współpracę z Instytutem Literackim w 1946 r. Zaprzyjaźnił się z Jerzym Giedroyciem i został jednym z jego najbliższych współpracowników, należał m.in. do jury nagrody literackiej „Kultury”. Publikował systematycznie w „Kulturze” eseje, recenzje, teksty poświęcone emigracji powojennej, stosunkom polsko-niemieckim, polsko-ukraińskim, komentował wydarzenia polityczne w Polsce. W latach 1954-1969 prowadził stałą kolumnę „Notatnik niespiesznego przechodnia”.
W roku 1961 „Kultura” przyznała mu nagrodę literacką za esej „Chimera jako zwierzę pociągowe”, którą ufundowała Izabella Neyman w dziewiątą rocznicę śmierci swojego męża śp. Stanisława Neymana.

W Archiwum „Kultury” wydano:
J. Giedroyc, J. Stempowski, Listy 1946–1969, cz. 1–2, wybrał i opracował A.S. Kowalczyk, wyd. "Czytelnik", Warszawa 1998 r..

poza tym:
M. Dąbrowska, J. Stempowski, Listy 1926-1965, cz. 1-3, wybrał i opracował A.S. Kowalczyk, wyd. Więź, Warszawa 2010 r.

Po 1989 r. jego teksty były wielokrotnie wznawiane, m.in. nakładem wydawnictw "Czarne", "Więź" oraz staraniem Instytutu Książki w serii "W kręgu paryskiej >>Kultury<<".

Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony