Polski i amerykański historyk, znawca dziejów najnowszych Polski i Europy Środkowo-Wschodniej.
Był synem Damiana Stanisława Wandycza. Do 1939 r. mieszkał we Lwowie, gdzie zdał małą maturę. Po agresji ZSRR na Polskę jego rodzina przekroczyła granicę polsko-rumuńską, udając się do Francji. Tu w 1941 r. zdał dużą maturę w Polskim Liceum im. Cypriana Norwida w Villard de Lans w nieokupowanej strefie Francji. W latach 1941-1942 studiował na uniwersytecie w Grenoble. W 1942 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii i wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Służbę wojskową zakończył w stopniu podporucznika. Po wojnie pozostał na emigracji.
Ukończył Cambridge University, gdzie uzyskał licencjat (BA) i magisterium (MA). Następnie naukę kontynuował w London School of Economics and Political Science, gdzie w 1951 r. uzyskał doktorat (Ph.D.) na podstawie rozprawy przedstawiającej wkład XIX-wiecznej francuskiej i brytyjskiej myśli liberalnej do teorii stosunków międzynarodowych. Równolegle (1950-1951) brał udział w trzysemestralnych warsztatach nowo otwartego Kolegium Europejskiego w Brugii. W grudniu 1951r. przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. Od połowy 1952 r. mógł wrócić do badań naukowych, uzyskując wsparcie ze strony Feliksa Grossa, który uczynił go swoim asystentem w Mid-European Studies Center. Wandycz wykładał od 1954 r. historię Europy Środkowo – Wschodniej i historię dyplomacji najpierw na Indiana University w Bloomington. W latach 1966-1997 był tam profesorem zwyczajnym (kierownik katedry im. Bradforda Durfee) na Yale University. Zajmował na tej uczelni liczne stanowiska administracyjne, m.in. Director of Graduate Studies (1967-1972, 1978-1979), Chairman of the Council on Russian and East European Studies and Director of Language and Area Center (1974-1976, 1981-1983). W latach 1963-1966 był pracownikiem naukowym w Russian Research Center Harvard University. W 1967, 1969 i 1975 r. wykładał jako visiting professor na i Wschodnioeuropejskich w Yale University (1967-1972, 1976-1979) i dyrektor Centrum (1974-1976 i 1981-1983) na wydziale historii Columbia University (dyrektor studiów dyplomowych na wydziale historii i w Centrum Studiów Rosyjskich).
Staże naukowe odbył w Harvard University w Russian Research Center (1963-1965), Uniwersytecie Jagiellońskim (1972-1973, 1977-1978), Uniwersytecie Karola w Pradze (1973) i Fundacji Rockefellera, Villa Serbelloni, Bellagio (1975), Institut für Wissenschaften von Menschen w Wiedniu (1993), Uniwersytecie w Göteborgu (1994), Central European University w Budapeszcie (1995), Geisteswissenchaftliches Zentrum für Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas w Lipsku (1997).
Był członkiem: American Historical Association (przewodniczący Conference of Eastern Europe 1988-1992), Czechoslovak Society of Arts and Sciences of America (członek zarządu od 1988), Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (członek zarządu 1988-1999, prezes 1999-2008), Académie Libre des Sciences et des Lettres (1963), Polskiej Akademii Umiejętności (członek zagraniczny od 1991), Polskiej Akademii Nauk (członek zagraniczny od 1993), Polskiego Towarzystwa Historycznego (członek honorowy od 1992), American Association for Advancement of Slavic Studies (członek honorowy od 2006), Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce (członek zarządu od 1976), członkiem zarządu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” (1991-1994), członkiem rady nadzorczej Fundacji Instytutu Artes Liberales (1999), członkiem komisji selekcyjnych International Research and Exchanges Board i American Council of Learned Societies (1969, 1979-1983), członkiem międzynarodowej rady konsultacyjnej przy Instytucie Studiów Politycznych PAN (1993), członkiem amerykańsko-polskiego komitetu polskiego wydania Encyklopedia Britannica (1997). Był też członkiem Rady Naczelnej PRW Niepodległość i Demokracja (1951-1994) oraz członkiem zarządu Związku Polskich Federalistów w Wielkiej Brytanii (1953).
Wandycz dwukrotnie otrzymał Nagrodę im. G. L. Beera przyznana przez American Historical Association w 1962 r. - za książkę France and Her Eastern Allies, 1919 – 1925 i w1989 r. za książkę The Twilight of the French Eastern Alliances 1926 – 1936: French-Czechoslovak-Polish Relations from Locarno to the Remilitarization of the Rhineland.
Był też laureatem następujących wyróżnień: Nagrody Instytutu Józefa Piłsudskiego (1973), Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1976), Nagrody im. W. Vucinicha przyznana przez American Association for the Advancement of Slavic Studies (1989), Nagrody im. A. Lenkszewicza Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (1991), Nagrody im. Oskara Haleckiego Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (1997), Nagrody „Przeglądu Wschodniego” im. Aleksandra Gieysztora (2004), Nagrody Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego (2006).
Został też odznaczony: Medalem im. J. Hlavki przyznanego przez Czechosłowacką Akademię Nauk (1992) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995). Otrzymał również doktoraty honoris causa: Uniwersytetu Wrocławskiego (1993), Université Paris I – Sorbonne (1997), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (2004).
Jednym z głównych nurtów badawczych historyka były dzieje Europy Środkowo-Wschodniej. Najważniejsza pracą w tym zakresie jest The Price of Freedom. A History of East Central Europe from the Middle Ages to the Present (1992, wyd. - 2003). Polski przekład (Cena wolności. Historia Europy Środkowo-Wschodniej od średniowiecza do współczesności) ukazał się w 1995 r., kolejny uzupełniony w 2003 r.. Książka została przełożona na języki: litewski (1997), czeski (1998, wyd. 2 - 2004), węgierski (1998), bułgarski (1999), włoski (2000) i chorwacki (2004).
Kolejny ważny kierunek badań to historia dyplomacji. W 1956 r. ukazała się rozprawa poświęcona problematyce konfederacji polsko-czesko-słowackiej w latach 1940-1943 i stosunku do nich wielkich mocarstw: Czechoslovak-Polish Confederation and the Great Powers 1940-43, (1956, wyd. 2 – 1979). Wkładem w dzieje dyplomacji dwudziestolecia międzywojennego były prace: France and her Eastern Allies 1919-1925. French-Czechoslovak-Polish Relations from the Paris Peace Conference to Locarno (1962, wyd. 2 – 1974), The Twilight of French Eastern Alliances 1926-1936. French-Czechoslovak-Polish Relations from Locarno to the Remilitarization of the Rhineland (1988). W syntetycznym zarysie dał obraz polskiej dyplomacji 1914-1945 - Polish diplomacy 1914-1945. Aims and achievements. A lecture in English and Polish, (1988), tłum. pol. Z dziejów dyplomacji, (1988, wyd. 2 - 1989).
Historii Polski poświęcił osobny tom-syntezę dla lat 1795-1918. Jest to historia narodu polskiego na ziemiach Rzeczypospolitej w latach zaborów, uwzględniająca stosunki między Polakami a innymi narodami na tym wielkim obszarze (The Landsof Partitioned Poland 1795-1918, 1974, wyd. 2 – 1993, wyd. 3 – 1996, tłum pol. Pod zaborami. Ziemie Rzeczypospolitej w latach 1795-1918, 1994). Z kolei historii powszechnej tego samego okresy dotyczyła praca: Pax Europea. Dzieje systemów międzynarodowych w Europie 1815-1914 (2003). W jego dorobku nie brakuje refleksji nad dziejami II Rzeczpospolitej. Osobną pracę poświęcił stosunkom polsko-sowieckim w kluczowych latach 1917-1921 - Soviet-Polish Relations 1917-21 (1969).
Inne prace:
Piotr Wandycz ma również zasługi w oświetleniu stosunków polsko-amerykańskich The United States and Poland (1980). Jej fragmenty wyszły w „drugim obiegu” pod tytułem Stracone szanse. Stosunki polsko-amerykańskie 1939-1987 (1987). Zajmował się też naukami politycznymi czego wyrazem jest książka (współautor: Ludwik Frendl) Zjednoczona Europa. Teoria i praktyka (1965). Cześć mniejszych rozpraw ukazała się w postaci książki: O czasach dawniejszych i bliższych. Studia z dziejów Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (2009).
W 1951 r., za pośrednictwem swego kuzyna, Juliusza Mieroszewskiego, podjął pierwszą nieudaną próbę publikacji w paryskiej „Kulturze”. Jerzy Giedroyc odrzucił wtedy propozycję artykułu reportażu z wycieczki do Niemiec 28-letniego wtedy autora. Regularna współpraca autorska nawiązała się dopiero od 1957 r. od artykułu w „Kulturze”. Piotr Wandycz był też jednym z filarów „Zeszytów Historycznych”. Obok Tadeusza Wyrwy opublikował w periodyku najwięcej, bo aż 109 artykułów i recenzji.
