Zdjęcie
Anatol Muhlstein. Fot. z książki Roberta Jarockiego „Żyd Piłsudskiego. Opowieść o Anatolu Mühlsteinie”, wyd. ARS Print, Warszawa 1997 r. / Sygn. sm00178
© INSTYTUT LITERACKI
Powrót do listy

ANATOL MÜHLSTEIN

Biografia


PUBLICYSTA
ur. 22 sierpnia 1889 r. w Warszawie albo w Pińsku
zm. 29 września 1957 r. w Paryżu
Pseudonim: Diplomaticus

Dyplomata, wydawca i publicysta.
Informacje dotyczące miejsca urodzenia są sprzeczne. Był synem Bera, właściciela składu drewna na warszawskim Solcu. Uczył się w szkole rabinackiej, której nie skończył. W czasie rewolucji 1905 r. z powodu przechowywania bomb w składzie ojca, musiał uciekać za granicę. Studiował trzy lata na uniwersytecie genewskim, kształcił się także w Paryżu i Brukseli. W czasie I wojny światowej związany z antyniemieckim belgijskim ruchem oporu, był jednym z trzech założycieli podziemnego dziennika „Le Flambeau” ("Pochodnia"), którego pierwszy numer ukazał się w marcu 1918 r. Redagował, drukował i kolportował to pismo.
Do polskiej służby dyplomatycznej wstąpił w maju 1919 r. i został przydzielony do poselstwa RP w Brukseli. Przeszedł kolejne szczeble służbowe, od sekretarza poselstwa, po radcę I klasy. Należał do delegacji polskiej na konferencji w Locarno (1925 r.). Brał także udział w większości delegacji polskich do zgromadzenia Ligii Narodów, zwano go "głową i uchem" marszałka Piłsudskiego.
Od lutego do października 1927 r. był chargé d’affaires ad interim w Brukseli. W maju 1930 r został przeniesiony do ambasady RP w Paryżu, gdzie pracował jako radca z tytułem posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego III kl. W 1934 r. na polecenie marszałka Piłsudskiego udał się do Kowna, w celu rozpoznania możliwości normalizacji stosunków z Litwą. W czerwcu 1934 r,. w związku ze zmianą ambasadora RP we Francji, został odwołany przez min. Becka do Warszawy, gdzie przez jakiś czas pracował, wciąż jako członek korpusu dyplomatycznego, w charakterze radcy w MSZ. Ta operacja zakończyła de facto jego karierę dyplomatyczną. Przed wybuchem II wojny światowej odszedł z MSZ.
Zarówno w Belgii, jak i we Francji utrzymywał kontakty z kołami lewicowymi, był specjalistą od spraw żydowskich. Podczas pobytu we Francji stał się wybitnym znawcą stosunków politycznych w tym kraju, w czym niemałą rolę odegrała jego pozycja towarzyska – był żonaty z Dianą de Rothschild. Dzięki temu małżeństwu jego dom stał się znanym paryskim salonem, w którym bywali liczni dyplomaci i politycy. W 1939 r. wydał w Paryżu książkę „Le marechal Pilsudski 1867-1919”. Był związany z wolnomularstwem. Prawdopodobnie należał do loży pozostającej pod zwierzchnictwem francuskiego „Wielkiego Wschodu”.
Wybuch II wojny światowej zastał go w Paryżu. Przez dłuższy czas, mamiony obietnicami polityków, którzy znaleźli się we Francji, liczył że zostanie mianowany ambasadorem RP we Francji. Świadectwem tego okresu, jest sugestywnie napisany dziennik, w całości opublikowany w 1999 r. (PWN, Warszawa), wcześniej drukowany we fragmentach - w "Zeszytach Historycznych".
Na zlecenie władz francuskich, przed inwazją niemiecką, odbył kilka misji sondażowych do Belgii, której zachowanie w warunkach wojny Francji z Niemcami budziło wiele niepokojów w paryskich gabinetach i sztabach.     
Przed kapitulacją Francji w 1940 r., przez Hiszpanię i Portugalię wyjechał wraz z rodziną do USA, gdzie prowadził interesy własne i teścia - Roberta Rothschilda. W 1942 r. w Nowym Jorku opublikował broszurę, w której wyłożył swe koncepcje federacyjne i utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy Środkowej. („The United States of Central Europe”), wydawał też przegląd "New Europe", do którego przyciągnął wielu polityków i uczonych, uchodźców z Europy Wschodniej. Przyjął obywatelstwo amerykańskie.
Po wojnie wrócił do Paryża, gdzie został obywatelem francuskim. Ponownie wszedł w skład redakcji wznowionego pisma „Le Flambeau”. Jego rozległe i świetne stosunki wśród polityków i sfer rządowych wielokrotnie ułatwiały Jerzemu Giedroyciowi kontakty z francuskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych.
Po przełomie 1956 r, podjął się zrealizowania pomysłu Redaktora, by państwa europejskie udzieliły Polsce kredytów modernizacyjnych. Misja spaliła na panewce z powodu braku zainteresowania władz peerelowskich, mimo wstępnej zgody polityków Zachodu.    
Ogłaszał prace na tematy społeczne i polityczne, pisał recenzje i artykuły do „Kultury”. Odznaczony Polonia Restituta 4 kl., belgijskim Orderem Leopolda i francuską Legią Honorową. Blisko zaprzyjaźniony z Józefem Czapskim, ostatne lata życia spędzał z nim na rozmowach, głównie o literaturze rosyjskiej.  
Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony