Zdjęcie
Roman Zimand. Fotografia pochodzi z "Pamiętnika Literackiego" z.1/1993 r. wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Polska Akademia Nauk. autor NN. / Sygn. sm00245
© INSTYTUT LITERACKI
Powrót do listy

ROMAN ZIMAND

Biografia


PISARZ, PUBLICYSTA
ur. 16 listopada 1926 r. we Lwowie
zm. 8 kwietnia 1992 r. w Warszawie
Pseudonimy: Jan Zwada Leopolita Eliza Prusińska Zbigniew Zdoleński R.Z.

Historyk i tłumacz literatury, pisarz, publicysta. Urodził sie we Lwowie, w zamożnej, mieszczańskiej rodzinie żydowskiej. W 1940 r. wywieziony ze Lwowa do Kazachstanu. Zgłosił się do powstającej w ZSRS armii Andersa, przebywał w niej cztery miesiące, ale ostatecznie nie został przyjety. Tłem tej decyzji było jego pochodzenie. Do Polski wrócił w 1944 r., jako entuzjastyczny wyznawca komunizmu.

W 1945 r., we Wrocławiu wstąpił do PPR, pisywał w partyjnych gazetach, a po ukończeniu socjologii na Uniwersytecie Warszawskim w 1952 r., uzupełnił studia w Instytucie Nauk Społecznych KC PZPR. W latach 1950-1951 pracował jako asystent Adama Schaffa w katedrze materializmu  dialektycznego i historycznego. Karierę pracownika aparatu partyjnego i epizod komunistyczny zakończyła październikowa odwilż 1956 r. Współpracował z tygodnikiem „Po prostu”, wyszydzany publicznie jako rezwizjonista przez Władysława Gomułkę, został usunięty z PZPR wkrótce o październiku. 

Młodzieńczy akces do komunizmu stał się dla niego nieustannym problemem moralnym i poznawczym, do końca życia na ten temat pisał i mówił. Od marca 1958 r. do śmierci pracował w Instytucie Badań Literackich. Jako publicysta włączył się w działaność opozycji. Współpracował z wieloma pismami drugiego obiegu, w tym z „Kulturą”, w której publikował felietony, głównie pod pseudonimem „Leopolita”, ale też jako Zbigniew Zdoleński i Eliza Prusińska. Zbiór tekstów z lat 1976-1983 pn. „Teksty cywilne przez Leopolitę” Redaktor wydał w 1983 r., w 1992 r. już pośmiertnie, nakładam Instytutu Literackiego ukazał się zbiór esejów pn: „Materiał dowodowy. Szkice drugie”.

W kraju założył i redagował kwartalnik „Almanach Humanistyczny”, który miał być niezależnym czasopismem naukowym. Szykanowany - uniemożliwiano mu pełnienie jakichkolwiek funkcji, odmawiano paszportu i był obłożony zakazem druku. W stanie wojennym - do końca kwietnia 1982 r. - internowany w obozie w Jaworzu. W 1985 r. ówczesny dyrektor IBL Witold Nawrocki zabiegał o wyrzucenie Zimanda z pracy, jako „pracownika nieproduktywnego, zwalczającego Polskę Ludową i współpracującego z wydawnictwami podziemnymi i emigracyjymi”. Wielokrotnie torpedowano starania o nadanie mu profesury, tytuł ten nadano mu pod koniec stycznia 1992 r. gdy był już w szpitalu.

Był autorem wielu prac historyczno-literackich, zajmował się literaturą epoki Młodej Polski („Trzy studia o Boyu”, „Dekadentyzm warszawski”), literaturą rosyjską i Orwellem. Pisał m.in. o Kisielewskim, Miłoszu, Tyrmandzie, Zinowiewie, a także o diarystach - m.in. w 1979 r. nakładem paryskiej Libelli wydał studium o „Dzienniku” Adama Czerniakowa, zaś w 1990 r. o dziennikach Żeromskiego. Tłumaczył z francuskiego i angielskiego.

Po krótkiej chorobie zmarł 8 kwietnia 1992 r.. Jest pochowany na cmentarzu żydowskim w Warszawie.
W 2009 r. odznaczony pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.

Pomiń sekcję linków społecznościowych Facebook Instagram Vimeo Powrót do sekcji linków społecznościowych
Powrót na początek strony