WIKTOR SUKIENNICKI

Publicysta, historyk, sowietolog, prawnik.

Urodzony na Kowieńszczyźnie, w trakcie I wojny światowej został wywieziony do Rosji, gdzie uczył się w gimnazjum w Rybińsku. Po powrocie do Polski zaczął od 1918 r. działać w Polskiej Organizacji Wojskowej w Kownie, a później rozpoczął studia na świeżo reaktywowanym Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. Brał udział w wojnie polsko–bolszewickiej, po czym powrócił na uniwersytet.

W latach dwudziestych studiował na Wydziale Prawniczym, a także starał się wskrzesić wśród młodzieży uniwersyteckiej tradycje Towarzystwa Filaretów. Podczas tych prac spotkał swoją przyszłą żonę Halinę Zasztowtównę. Po uzyskaniu dyplomów w Wilnie wyjechali do Paryża, gdzie oboje zdobyli doktoraty z prawa na Sorbonie. Po powrocie do Polski w 1927 r. habilitował się na Uniwersytecie Stefana Batorego i rozpoczął wykłady na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych. Na początku lat trzydziestych związał się z powstałym właśnie (w 1930 roku) wileńskim Instytutem Naukowo–Badawczym Europy Wschodniej, a także był wykładowcą w Szkole Nauk Politycznych. Jego zainteresowania badawcze oscylowały wokół tematów związanych z polityką pruską na ziemiach polskich i zagadnieniami sowietologicznymi. Przed wojną wydał pierwszy tom Ewolucji ustroju ZSRR.

W 1941 r. został aresztowany przez NKWD i zesłany do obozu w Krasnojarsku, skąd zwolniono go na mocy paktu Sikorski–Majski. Rozpoczął pracę w ambasadzie polskiej w Kujbyszewie. W 1942 r. trafił do Teheranu, gdzie zorganizował Towarzystwo Studiów Irańskich, a rok później trafił do Anglii. Wykładał prawo na Oksfordzie, uczył także w Szkole Nauk Politycznych w Londynie. Od 1952 r. pracował dla Radia Wolna Europa, a pod koniec lat pięćdziesiątych przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął pracę w Instytucie Hoovera. W latach siedemdziesiątych żył pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, a Wielką Brytanią, odwiedzał także całą zachodnią Europę z odczytami poświęconymi historii. 

Na łamach „Kultury” publikował od początku lat pięćdziesiątych, głównie artykuły poświęcone Związkowi Radzieckiemu (w przeciwieństwie do Redaktora, Sukiennicki był zwolennikiem terminu „radziecki”), ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Białorusi i Litwy. Jego pierwszą książką wydaną w Bibliotece „Kultury” był Kolumbowy błąd. Szkice z historii, teorii i praktyki sowieckiego „komunizmu” z 1959 roku. W 1964 r. ukazała się pod jego redakcją Biała księga, zbiór dokumentów określających stosunek ZSRR do Polski podczas I i II wojny światowej. Ostatnią jego książką wydaną przez Giedroycia była Legenda i rzeczywistość, tom wspomnień o Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie w latach międzywojennych. Za ukazujące się cały czas artykuły i za akcję odczytową Sukiennicki został w 1980 r. uhonorowany Nagrodą Publicystyczną im. Juliusza Mieroszewskiego.

Wybrane publikacje: