Rosyjska poetka, tłumaczka, dziennikarka, dysydentka.
W 1953 r. rozpoczęła studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Moskiewskiego. Dziesięć lat później ukończyła studia zaoczne też na wydziale filologicznym Uniwersytetu Leningradzkiego.
W latach 60. publikowała wiersze w samizdacie. W latach 1968-1969 była pierwszym redaktorem niezależnego biuletynu informacyjnego „Kronika Wydarzeń Bieżących”.
Protest na Placu Czerwonym
25 sierpnia 1968 r. została zatrzymana podczas tzw. demonstracji siedmiorga na Placu Czerwonym przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji i wkrótce zwolniona. Należała do pierwszego niezależnego, jawnie działającego w Rosji stowarzyszenia Grupa Inicjatywna Obrony Praw Człowieka w ZSRS w maju 1969 r. Latem tegoż roku rozpowszechniano w samizdacie i wydano za granicą jej książkę – dokument „W południe. Sprawa demonstracji 25 sierpnia 1968 roku na Placu Czerwonym”. Wielokrotnie nękana rewizjami została ponownie aresztowana 24 grudnia 1969 r. i osadzona w więzieniu Butyrki w Moskwie. W kwietniu 1970 r. komisja w Instytucie Psychiatrii Sądowej im. prof. W. P. Serbskiego uznała ją za niepoczytalną i Moskiewski Sąd Miejski skierował Gorbaniewską 7 lipca 1970 r. do szpitala-więzienia psychiatrycznego w Kazaniu. Została zwolniona pod wpływem protestów opinii międzynarodowej 22 lutego 1972 r. W grudniu 1975 r. została zmuszona do wyjazdu na Zachód.
Na emigracji
Mieszkała w Paryżu od 31 stycznia 1976 r. Na emigracji należała do redakcji pism rosyjskich kwartalnika „Kontinent” i tygodnika „Russkaja Mysl”, pracowała w Radiu Swoboda. Płaszczyzną do współpracy z Instytutem Literackim stał się udział Jerzego Giedroycia, Józefa Czapskiego i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w redakcji „Kontinenta”, w którym pełniła funkcję sekretarza. W „Kulturze” ukazały się wiersze poetki oraz wywiad z Władimirem Maksimowem. Na prośbę Jerzego Giedroycia przetłumaczyła na język rosyjski „Cudowną melinę” Kazimierza Orłosia i inne utwory pisarzy związanych z Instytutem Literackim.
W 1973 r. Joan Baez dedykowała jej piosenkę Natalia do tekstu Shushy Guppy (album From Every Stage, 1976). W 1990 r. „Kultura” przyznała jej Nagrodę im. K.A. Jeleńskiego dla tłumaczy. Za przekłady literatury polskiej nagrodzona przez Polski PEN Club (1992). Do 8. edycji (2013) była przewodniczącą jury Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”. W 2005 r. została laureatką Nagrody im. Jerzego Giedroycia przyznawaną przez "Rzeczpospolitą". Od kwietnia 2005 r. była obywatelką Polski. W październiku 2008 r. otrzymała tytuł doktora honoris causa lubelskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
