Biblioteczka dość swobodnie i szeroko obejmuje tematykę historii Instytutu Literackiego. Przede wszystkim można tu korzystać z książek wydawanych w serii „W kręgu paryskiej Kultury”. Są dostępne (jak wszystkie inne) bezpłatnie.
Udostępniamy tu też różne publikacje związane z ludźmi i działaniem Instytutu Literackiego, są to rzeczy bądź wyczerpane, bądź trudno dostępne. Z nadzieją, że będą użyteczne, zachęcamy do korzystania i nadsyłania nam sugestii na temat uzupełnień.
Powrót na początek bloku opisu
Broszura wydana na przełomie lat 1968/1969 jest dokumentem epoki, klasycznego stylu i metody. Można bez żadnego ryzyka stwierdzić, że w całości, w warstwie faktograficznej oparta jest o dokumentację wyprodukowaną przez agenturę PRL. Wkładem autora jest niewątpliwie chęć, język, styl i gust. „Teorie i praktyki paryskiej Kultury” pióra Witolda Fillera, prócz nieśmiertelnego języka perelowskiej propagandy czasów W. Gomułki, mają wyraźny klimat antysemicki, antyniemiecki i w ogóle antyzachodni. Autor operuje ustalonym w marcu' 68 wokabularzem, używanym powszechnie w ówczesnych mediach, na wiecach itd.
Witold Filler był aktorem, znanym krytykiem teatralnym, historykiem i dyrektorem teatru, reżyserem i scenarzystą. Dużo publikował w m.in. „Teatrze”, „Przeglądzie Kulturalnym”, „Żołnierzu Wolności”, „Trybunie Ludu”, „Dialogu”, a także w „Polityce”. W latach 1963-1972 był redaktorem naczelnym Redakcji Rozrywki TVP. W latach 1972-1975 redaktorem naczelnym „Teatru”, następnie - do 1984 - redaktorem naczelnym „Szpilek”. W latach 1978-1990 był dyrektorem Teatru Syrena w Warszawie. Był publicystą i działaczem dyspozycyjnym wobec władzy i służb. W marcu 1968 r. zainicjował kampanię przeciwko Kazimierzowi Dejmkowi. W latach osiemdziesiątych (po grudniu 1981 r.) publikował w „Gazecie Krakowskiej”. Po 1990 r., po zwolnieniu z Teatru Syrena, wydawał pismo „Plejtboj” (imitację „Playboya”), zajmował się też produkowaniem kaset wideo. Przez rok pracował w Petersburgu, gdzie organizował teatr rewiowy. Po powrocie do Polski napisał książkę o Violettcie Villas. Pod koniec życia pisał felietony do „Trybuny”. Zmarł w 2009 r. w Warszawie.
Prócz „Teorii i praktyk paryskiej Kultury” wydał w tym samym gatunku książkę pt. „Literatura małej emigracji” (1970).
W dostępnym w naszym portalu zbiorze wycinków można znaleźć wiele recenzji i omówień „Teorii i praktyk paryskiej Kultury”, w tym np. stenogramy wypowiedzi autora w TVP. (w wyszukiwarce należy wpisać Filler i rozwinąć menu „wycinki”). Nieco uwagi publikacjom W. Fillera poświęca Zygmunt Hertz w zbiorze listów do Czesława Miłosza (1952-1979)
(Faktografia za Encyklopedią Teatru Polskiego)
Tom ukazał się nakładem Wydawnictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, w serii: Ideologia, Polityka, Obronność. wyd 1, nakład 15000 egz. Warszawa 1968.
Korespondencja Stanisława Vincenza z Józefem Czapskim z roku 1951. w opracowaniu Anny H. Markiety ukazała się w 33 tomie „Czasopisma Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich”, (2022 r. ) Jest to praca licencjacka Autorki, obroniona w 2018 r.
Korespondencja stanowi dwugłos między Stanisławem Vincenzem a Józefem Czapskim, obejmuje 17 zachowanych listów z 1951 r., w tym dziewięć listów S. Vincenza i osiem J. Czapskiego (jedna pocztówka)
Listy Stanisława Vincenza opracowano na podstawie kolorowych mikrofilmów z Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie. Transkrypcję korespondencji Józefa Czapskiego oparto na czarno-białych mikrofilmach z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Anna H. Markieta jest absolwentką Kultury i praktyki tekstu: twórczego pisania i edytorstwa (licencjat, 2015–2018; tytuł pracy: Korespondencja Stanisława Vincenza z Józefem Czapskim – próba edycji) oraz Publikowania cyfrowego i sieciowego (magisterium, 2018–2020; tytuł pracy: Recepcja wydawnicza twórczości Jaroslava Haška w Polsce. Analiza ilościowa i typograficzna).
Dziękujemy Autorce za zgodę na udostępnienie pracy. Praca jest również dostępna na stronie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
W ramach współpracy Instytutu Literackiego z badaczami Uniwersytetu Łódzkiego oraz Wydawnictwem Uniwersytetu Łódzkiego ukazały się:
„W poszukiwaniu innej historii”. Antologia tekstów opublikowanych na łamach periodyków Instytutu Literackiego w Paryżu. Pod redakcją Sławomira M. Nowinowskiego i Rafała Stobieckiego, przy współpracy Anny Brzezińskiej i Mileny Przybysz. (WUŁ 2015)
„Mam na Pana nowy zamach…”. Wybór korespondencji Jerzego Giedroycia z historykami i świadkami historii 1946–2000. Tomy 1-3. Wybór i opracowanie Sławomir M. Nowinowski i Rafał Stobiecki przy współpracy Anny Brzezińskiej i Mileny Przybysz-Gralewskiej. (WUŁ 2019)
***
W 2022 r. wspólnym staraniem Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego powstała nowa seria wydawnicza Jerzy Giedroyc i….
Ukazują się w niej monografie, naukowe edycje archiwaliów i korespondencji ze zbiorów Archiwum Instytutu Literackiego, antologie tekstów z „Kultury” i „Zeszytów Historycznych”, a także reedycje wybranych książek opublikowanych w ramach Biblioteki „Kultury”.
W serii ukazały się:
- „Róża Luksemburg a rewolucja rosyjska Adama Ciołkosza”. W opracowaniu Sławomira M. Nowinowskiego i Rafała Stobieckiego (WUŁ 2022)
- „Polskie wątki w życiu Michaiła Hellera”. Jędrzej Piekara (WUŁ 2023)
- „Materiał dowodowy. Szkice drugie Romana Zimanda” w wyborze i opracowaniu Doroty Siwickiej i Jana Olaszka. (WUŁ 2023)
- „Stanisław Brzozowski w kręgu Kultury paryskiej”. Monika Anna Noga (WUŁ 2023)
- „Fetysze i fikcje. Antologia tekstów poświęconych emigracji polskiej po 1945 r. opublikowanych na łamach „Kultury”. Pod redakcją Rafała Stobieckiego i Aleksandry Sylburskiej, przy współpracy Jędrzeja Bończaka (WUŁ 2024)
17 grudnia 1999 r. w Paryżu odbyła się konferencja „Le rôle des élites d’Europe centrale et orientale dans la fin de la guerre froide et la redéfinition du monde” / „Rola elit Europy Środkowej i Wschodniej w zakończeniu zimnej wojny i redefinicji świata”.
Wśród uczestników byli m.in. Zbigniew Brzeziński, Leszek Kołakowski, Czesław Miłosz, Bohdan Osadczuk i Leopold Unger. Udostępniamy tom tekstów z tej konferencji.
Les Cahiers de L'IFRI nr 32/2001
Les Cahiers de L'IFRI to publikacja Francuskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, powstałego w 1979 r. w Paryżu. IFRI zajmuje się badaniami z zakresu problematyki międzynarodowej oraz przygotowywaniem analiz.
Udostępniamy zbiór artykułów poświęconych ludziom „Kultury”. Teksty ukazały się na łamach lubelskiego kwartalnika „Akcent”.
W październiku 2020 r. redakcja kwartalnika otrzymała - za całokształt działalności - nagrodę honorową im. Jerzego Giedroycia. Nagroda ta została ustanowiona przez Senat Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i jest przyznawana od 2001 r. za badania nad dziedzictwem paryskiej „Kultury” lub za twórczą kontynuację przesłania Jerzego Giedroycia.
Autorom i Redakcji bardzo dziękujemy za zgodę na udostępnienie tekstów.
► Jerzy Święch: Jeleński i jego antologia. „Akcent” nr 1/1988.
► Jerzy Święch: Łobodowskiego godzina poezji. „Akcent” nr 1/1989.
► Jerzy Święch: Iwaniuk. „Akcent” nr 3/1990.
► Jan Sochoń: Lebenstein - droga przez ucho igielne. „Akcent” nr 1/1991
► Danuta Mostwin: Emigrant na pograniczu kultur. Dwa eseje o Polakach w Ameryce. „Akcent” nr 4/1991 i „Akcent" nr 4/2000
► Wacław Iwaniuk: Gombrowicz i inni. „Akcent” nr 1/1992
► Radosław Borzęcki: Historia neapolitańskiego mostu. ("Most" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego)
„Akcent” nr 1/1997
► Bogusław Biela: Świadectwo poety, czyli literatura ukraińska w kręgu zainteresowań paryskiej „Kultury”. „Akcent” nr 3/2000
► Stanislaus A. Blejwas: Czesiu! Jak się mamy!? „Akcent” nr 4/2000
► Edward Zyman: „Szukałem szczęścia po świecie, które było we mnie”. Wacław Iwaniuk (1912-2001) „Akcent” nr 3/2002
► Alina Kochańczyk: Iwaszkiewicz i Jeleński - przyjaźń na odległość. „Akcent” nr 4/2009
► Łukasz Marcińczak: Życie i inne fikcje. „Akcent” nr 4/2009
► Łukasz Marcińczak: Giedroyc – Sokrates czy Robespierre. „Akcent” nr 1/2011
► Łukasz Marcińczak: Nadberezyński Homer albo rozmowa między panami Florianem, Witoldem i Tadeuszem. „Akcent” nr 1/2013
► Iwona Hofman: Nikt mi go nie zastąpił [o "Listach z wyspy" Mieroszewskiego w opracowaniu R. Habielskiego]. „Akcent” nr 2/2013
► Bogusław Wróblewski: Emigracyjna odyseja w listach. „Akcent” nr 3/2013
► Wojciech Białasiewicz: O Polsce i sprawach polskich do amerykańskiej Polonii. Stefan Kisielewski w polonijnym eterze i na łamach chicagowskiego „Dziennika Związkowego”.
„Akcent” nr 1/2014
► Alina Kochańczyk: Włochy były jego drugą ojczyzną „Akcent” nr 3/2015
► Tomasz Kłusek: Przeznaczenie i bunt. Rzecz o pisarstwie Bogdana Madeja. „Akcent” nr 1/2017
► Józef Franciszek Fert: Śladami Józefa Łobodowskiego. „Akcent” nr 3/2017
► Łukasz Marcińczak: Kultura między swemi albo – czy Giedroyc zmarnował życie. „Akcent” nr 4/2018
► Tomasz Kłusek: Kalendarz polski Danuty Mostwin. „Akcent” nr 4/2019
► Iwona Hofman: Antologia Czapskiego. „Akcent” nr 1/2020
► Tomasz Kłusek: Wszyscy jesteśmy emigrantami... Problematyka tożsamości w pisarstwie Danuty Mostwin. „Akcent” nr 1/2020
► Teresa Kaczorowska: Gombrowicz w Buenos Aires. „Akcent” nr 2/2020
► Łukasz Marcińczak: Transatlantyk podstawiony, a pan nie wsiadasz? „Akcent” nr 3/2020
► Iwona Hofman: Portret wielokrotny (i migotliwy) „Akcent” nr 4/2020
► Wiesława Turżańska: O strategii ekonomicznej Pana Cogito i nie tylko... „Akcent” nr 3/2021
► Łukasz Garbal: Książę, morfina i doktryna. „Akcent” nr 3/2021
► Iwona Hofman: Polska – Niemcy według „Kultury”. „Akcent” nr 3/2021
► Łukasz Marcińczak: Światłocienie religijności Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.
część 1. „Akcent” nr 3/2021
część 2. „Akcent” nr 4/2021
► Jolanta Kessler: Cztery spotkania z Mistrzem. Zbigniew Herbert z bliska. „Akcent” nr 3/2022
► Bogusław Bakuła: „Orzeł Biały” (1941-2001). Na osiemdziesięciolecie utworzenia najważniejszego
pisma Armii Polskiej na Wschodzie. „Akcent” nr 4/2022
► Adam Broż: Pani Janta i Józef Retinger. „Akcent” nr 1/2023
► Łukasz Marcińczak: Józef Czapski – człowiek maksymalny. „Akcent” nr 1/2023
► Bogusław Wróblewski: Żywe diagnozy Bogdana Madeja. „Akcent” nr 2/2023
► Bohdan Zadura: Niedozwolone takie niepisanie. „Akcent” nr 2/2023
► Iwona Hofman: „Między Straszewiczem i Gombrowiczem”. I traktat o przyjaźni. „Akcent” nr 2/2023
Przeciw upiorom przeszłości. Myśli o Polsce i Ukrainie. Проти упирів минулого. Думки про Польщу та Україну.
Wybór tekstów i przypisy: Paweł Libera. Konsultacja: Andrij Pavlyszyn.
Tom ukazał się w 2015 r. nakładem Wydawnictwa „Test”.
Укладачі: Павел Лібера, Андрій Павлишин Вступ: Павел Лібера
Переклав: Aндрій Павлишин.
Wydawnictwo „Test” (Люблін 2015) & Видавництво „Астролябія” (Львів 2015)
Publikacja została dofinansowana przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, ukazała się pod patronatem honorowym prof. Jarosława Drozda, Konsula Generalnego Konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.
ПОЧЕСНИЙ ПАТРОНАТ: Проф. Ярослав Дрозд, Титулярний посол Генеральний консул Консульства Республіки Польщі у Львовi
Dziękujemy Autorom opracowania i Wydawnictwu „Test” za zgodę na udostępnienie książki.
