NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ MARZEC 2024
60. ROCZNICA LISTU TRZYDZIESTU CZTERECH 14 marca 1964 r. Antoni Słonimski złożył w Urzędzie Rady Ministrów PRL list podpisany przez 34 intelektualistów. W interpretacjach badaczy List 34 był nie tylko pierwszą próbą wystąpienia polskich intelektualistów przeciwko PRL, ale i zapowiedzią wydarzeń, które miały nadejść dwa lata później - w marcu 1968 roku.
List składał się z dwu zdań, które napisał Antoni Słonimski: Ograniczenia przydziału papieru na druk książek i czasopism oraz zaostrzenie cenzury prasowej stwarza sytuację zagrażającą rozwojowi kultury narodowej. Niżej podpisani, uznając istnienie opinii publicznej, prawa do krytyki, swobodnej dyskusji i rzetelnej informacji za konieczny element postępu, powodowani troską obywatelską, domagają się zmiany polskiej polityki kulturalnej w duchu praw zagwarantowanych przez konstytucję państwa polskiego i zgodnych z dobrem narodu.
Zbiórką podpisów zajął się Jan Józef Lipski. O liście poinformowały największe agencje prasowe i dzienniki na całym świecie. Reakcja władz była bardzo gwałtowna - areszty, zatrzymania i rewizje, zakazy druku i odmowy wydania paszportów. Najpoważniejsze konsekwencje poniósł Melchior Wańkowicz - spędził kilka tygodni w areszcie, skazano go na trzy lata więzienia za rozpowszechnianie fałszywych wiadomości o państwie polskim i jego organach. Ze względu na wiek, stan zdrowia pisarza i reakcje za granicą, wyroku nie wykonano.
Pierwszą poważną reakcją na akcję intelektualistów w Kulturze, był tekst Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (nr 5/1964) - Memoriał Trzydziestu Czterech. A w numerze czerwcowym (6/1964) Konstanty A. Jeleński podsumował reakcje za granicą Protest 34 w perspektywie międzynarodowej.
Polecamy ciekawy zbiór wycinków prasowych dotyczących Listu 34.
14. ROCZNICA ŚMIERCI HENRYKA GIEDRYOCIA
21 marca obchodzimy 14 rocznicę śmierci Henryka Giedroycia. Przypominamy album fotografii Jego autorstwa. Tom wydaliśmy w 2020 r., jest też dostępny on-line TUTAJ. W dziale Archiwalia na nowo, można przeczytać zapiski z lat 1939-1940, i agendy które prowadził w różnych latach. Zachęcamy do lektury. Na przykładzie zapisków w sprawie dystrybucji Doktora Żiwago Borysa Pasternaka można zobaczyć jak skrupulatnie zajmował się sprawami prenumeraty i wysyłki wydawnictw Instytutu Literackiego. Na fotografii Henryk Giedroyc w swoim pokoju w domu Instytutu Literackiego, Rok 1957. Zdjęcie - jedno z serii - zrobione za pomocą samowyzwalacza.
NA STULECIE URODZIN ZBIGNIEWA HERBERTA
18 marca do księgarń trafi Kanon. Tryptyk publikacja przygotowana przez Wydawnictwo A5 na stulecie urodzin Zbigniewa Herberta. To trzy tomy tworzące kanon twórczości autora Pana Cogito, opublikowane teraz w nowej szacie graficznej i w nowym opracowaniu redakcyjnym.
VIII. EDYCJA NASZEGO KONKURSU
Ogłosiliśmy VIII. edycję Konkursu Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura i Fundacji Kultury Paryskiej im. Wojciecha Sikory na najlepsze prace doktorskie i magisterskie, związane tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu.
Autorów prac magisterskich i doktorskich bardzo zachęcamy do wzięcia udziału. Opiekunów naukowych i wszystkich, którym leży na sercu rozwój badań nad historią Instytutu Literackiego prosimy o jak najszersze udostępnianie informacji o Konkursie. Prace obronione w latach 2023-2024 mogą być nadsyłane do końca 2024 roku.
Regulamin jest dostępny TUTAJ
NOWE KSIĄŻKI Nakładem Wydawnictwa Więź ukazał się tom autorstwa Jacka HajdukaJózef Wittlin w Ameryce. Klasycznie obcy.
Józef Wittlin w latach 30. XX wieku był mocnym kandydatem do literackiej Nagrody Nobla. Pisarz światowej rangi, którego pacyfistyczna powieść „Sól ziemi” została przetłumaczona na wiele języków. Dziś o wielkiej renomie J. Wittlina wiedzą nieomal tylko specjaliści i bibliofile. Na życiu autora zaciążyło żydowskie pochodzenie – z Polski uciekał jednak nie przed Hitlerem, ale przed rodakami. Obok Słonimskiego i Tuwima stał się ofiarą antysemickiej nagonki, która w latach 1938 i 1939 przetoczyła się przez łamy prawicowej prasy.
J. Wittlin przez wiele lat korespondował z Jerzym Giedroyciem, pisał do Kultury, w 2017 r. ukazał się wybór ich listów w serii Archiwum Kultury w opracowaniu Rafała Habielskiego i Pawła Kądzieli.
Nakładem Znaku ukazała się książka Jana TokarskiegoW cieniu katastrofy. "Encounter", Kongres Wolności Kultury i pamięć XX wieku.
Grono intelektualistów skupionych wokół Kongresu Wolności Kultury dobrze znało pokusy i zagrożenia ideologiczne XX wieku. Wielu z nich przeszło drogę od zaangażowania w komunizm do jego jednoznacznej krytyki, by ostatecznie opowiedzieć się za kulturą wolną od ideologii.
Jan Tokarski przedstawia ich refleksje nad kluczowymi dla zrozumienia naszych czasów kwestiami: historią, totalitaryzmami, rewolucją, nowoczesnością, religią. Śledząc losy i publikacje „Encountera”, najważniejszego spośród pism wydawanych przez Kongres, autor pokazuje, że bez refleksji nad tragicznymi wydarzeniami ubiegłego stulecia nie sposób zrozumieć teraźniejszości. - Być może dziś, w czasie gdy słowa ponownie wydają się wymykać spod kontroli, gdy w przestrzeni publicznej panuje duch nierzeczywistości, a zza węgła wyglądają ku nam nowe – choć, przy bliższym wejrzeniu, bynajmniej nie tak nowe – ideologie, zmierzenie się z dziedzictwem XX stulecia jest sprawą bardziej palącą niż kiedykolwiek wcześniej. (Jan Tokarski)
Wydawnictwo A5 wznawia poszukiwany tom Wierszy zebranych Stanisława Barańczaka. Będzie w księgarniach od 18 marca.
TABLICA KU CZCI JERZEGO GIEDROYCIA W KIJOWIE
Władze Kijowa wydały zgodę na umieszczenie dwujęzycznej tablicy poświęconej Jerzemu Giedroyciowi na budynku przy ulicy jego imienia. Inicjatorką upamiętnienia Redaktora jest Marcelina Gołębiewska, mieszkająca i pracująca w Kijowie, autorem projektu tablicy jest artysta Iwan Grigoriew, a wniosek do władz złożyło kijowskie Wydawnictwo „Duch i Litera”. Wszystkm bardzo dziękujemy! O terminie odsłonięcia tablicy będziemy informować.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (z dworca Saint-Lazare). Rozkłady jazdy oraz aktualną sytuację (remonty, awarie, strajki) można sprawdzić na stronie ratp.fr.
Ze stacji do domu Instytutu można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly). Z dworca idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g.10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum. Regulamin przekazywania i przyjmowania darowizn przez Fundację Kultury Paryskiej
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
RODO
Fundacja Kultury Paryskiej jest administratorem Państwa danych osobowych wykorzystywanych w celu przesyłania niniejszego newslettera.
Pełna informacja RODO znajduje się na kulturaparyska.com, w zakładkach: Regulamin Polityka bezpieczeństwa Klauzula informacyjna dla Użytkownika