NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ LUTY 2023
BIOGRAFIA ZOFII HERTZOWEJ W lutym ukaże się biografia Zofia Hertz. Życie na miarę KULTURY autorstwa Kamili Łabno-Hajduk. Redaktor Jerzy Giedroyc twierdził, że bez niej nie byłoby „Kultury”. Jego najbliżsi współpracownicy używali określeń: niezastąpiona, bezgraniczne poświęcenie, żelazna wola, mrówcza praca, szalenie przystojna, elegancka, z poczuciem humoru… Czasami pojawiały się wzmianki o trudnym charakterze.
Trudno wydobyć na pierwszy plan postać Zofii Hertz, oderwać jej sylwetkę od gęstego tła tworzącego zjawisko znane pod nazwą „Kultury” paryskiej, wysunąć z cienia Jerzego Giedroycia… „Najistotniejsza jej rola jest nieuchwytna” – twierdził częsty gość Domu „Kultury”. Kamila Łabno-Hajduk postawiła wiele pytań, a odpowiedzi szukała w archiwach, rozmowach ze świadkami, literaturze, zapisach i korespondencji. Pierwsza biografia Zofii Hertz może przybliży to, co nieuchwytne, dopełni wizerunku tej niezwykłej osoby, wskaże ślady, którymi należy podążać, by Zofię Hertz poznać bliżej.
Autorka Kamila Łabno-Hajduk jest doktorem nauk humanistycznych, historyczką i politolożką. Biografia Zofii Hertz jest jej debiutem książkowym. Tom ukaże się nakładem Wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej. Polecamy rozmowę z Autorką w Radiowej Dwójce. W tym miesiącu mija 113. rocznica urodzin Zofii Hertz.
PIERWSZA ROCZNICA ROSYJSKIEJ INWAZJI NA UKRAINĘ
24 lutego 2022 r. Rosja napadła na Ukrainę. W pierwszych dniach wojny uruchomiliśmy w naszym portalu podstronę UKRAINA. Bardzo prosimy o informowanie o niej i o udostępnianie tej informacji, zwłaszcza Ukraińcom. Będziemy bardzo wdzięczni za sugestie, czym jeszcze moglibyśmy wzbogacić ten zbiór.
***
Na postronie publikujemy różne materiały - książki, antologie artykułów z „Kultury”, dokumenty, ale i dzieła literackie, zarówno po polsku, jak i po ukraińsku. Przypominamy, że sporo tekstów w portalu mamy przetłumaczonych na język ukraiński – by je przeglądać trzeba się przełączyć na stronie głównej na wersję ukraińską portalu (za pomocą przycisku UA). Oczywiście tekstów poświęconych sprawie ukraińskiej, polityce i kulturze, jest mnóstwo, zachęcamy do korzystania z wyszukiwarki portalowej. Poniżej wybrane materiały: Deklaracja w sprawie niepodległości Ukrainy Antologia „Zamiłowanie do spraw beznadziejnych” Antologia „Rozstrzelane odrodzenie” / „Rозстріляне відродження” ЄЖИ ҐЕДРОЙЦЬ І ЙОГО СПРАВА - ДОРОБОК БІБЛІОТЕКИ „КУЛЬТУРИ". O liście pewnego księdza... tekst Marka Żebrowskiego Giedroyc - człowiek wschodni „Jerzy Giedroyc - Magiczna siła słowa"(część 1, część 2) - reż Jurij Szapowałow. Telewizyjny film produkcji ukraińskiej, zrealizowany we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej w Kijowie. Dzięki naszym staraniom wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej udostępniło tom Giedroyc a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury”. Książka w opracowaniu Magdaleny Semczyszyn i Mariusza Zajączkowskiego ukazała się w 2014 r. Teraz jest dostępna za darmo w wersji elektronicznej. Polecamy też, umieszczoną w Biblioteczce, antologię tekstów Józefa ŁobodowskiegoPrzeciw upiorom przeszłości, którą udostępniamy również w języku ukraińskim. Józef Łobodowski, orędownik sprawy ukrainskiej, opublikował na łamach „Kultury” wiele wierszy i artykułów na ten temat. Przypominamy jego tekst z 1964 r. napisany z okazji 50. rocznicy urodzin Tarasa Szewczenki„Kultura” nr 7-8/1964
NOWY TOM W SERII JERZY GIEDROYC I…
Ukazał się kolejny tom z serii Jerzy Giedroyc i... Materiał dowodowy. Szkice drugie, jest to reedycja tomu szkiców Romana Zimanda w wyborze i z przedmową Doroty Siwickiej.
W posłowiu Jan Olaszek przedstawia zarys historii współpracy R. Zimanda z Instytutem Literackim w Paryżu i okoliczności powstania tego interesującego zbioru. Tom szkiców Romana Zimanda należy do jednego z najciekawszych nurtów polskiej humanistyki, w której naukowym metodom badawczym towarzyszy precyzyjna argumentacja, dbałość o logikę przekazu i uroda języka. Autor posłowia zasadnie wskazuje na wyjątkowe miejsce Zimanda pośród publicystów ruchu opozycyjnego w PRL w latach 70. i 80. XX wieku. Podkreśla jego postawę krytyczną wobec własnego środowiska, nonkonformistyczną także wobec ruchu, którego cele podzielał. (z recezncji profesora Collegium Civitas Jana Skórzyńskiego). Seria JERZY GIEDROYC I… to wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego.
W PORTALU
W dziale LUDZIE pojawił się biogram o. Józefa Z. Majewskiego, sybiraka, kapucyna, działacza polonijnego. O. J. Z. Majewski był autorem jednego ze znaczących tekstów, jaki ukazał się na łamach „Kultury” - listu, opublikowanego w listopadowym numerze z 1952 r. Józef Z. Majewski, wówczas alumn St. John Vianney Seminary w Pretorii w Afryce Południowej, poruszył w nim kwestię powojennych granic Polski, przynależności Kresów, Lwowa i Wilna.
*** Do BIBLIOTECZKI dodaliśmy korespondencję Stanisława Vincenza z Józefem Czapskim z roku 1951. w opracowaniu Anny H. Markiety. Listy ukazały się w 33 tomie „Czasopisma Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” (2022 r. ) Jest to praca licencjacka Autorki, obroniona w 2018 r.
*** Polecamy zbiór ponad trzydziestu tekstów poświęconych ludziom „Kultury”. Artykuły ukazywały się w ciągu wielu lat w lubelskim kwartalniku „Akcent".
Dziękujemy redakcji i Autorom za zgodę na udostępnienie!
***
- Zamieściliśmy w Biblioteczce - w wersji polskiej i ukraińskiej - książkę Józefa Łobodowskiego „Przeciw upiorom przeszłości”. Myśli o Polsce i Ukrainie. „Проти упирів минулого”. Думки про Польщу та Україну. Wybór i przypisy: Paweł Libera. Konsultacja: Andrij Pavlyszyn. Tom ukazał się w 2015 r. nakładem Wydawnictwa „Test”. Dziękujemy Autorom opracowania i Wydawnictwu za zgodę na udostępnienie książki!
***
Udostępniliśmy kolejne roczniki WYCINKÓW PRASOWYCH z kolekcji Jerzego Giedroycia, to lata 1978-1982.
***
W zakładce Archiwalia na nowo przybyły odczytane notesy/agendy: Jerzego Giedroycia z 1945 r. i Henryka Giedroycia z lat 1941, 1943, 1944 i 1945.
Agendy braci publikujemy wraz ze zdjęciami i dokumentami. Spisywane na gorąco notatki świetnie uzupełniają biografie najważniejszych ludzi „Kultury”. Informujemy, że jest już przeszukiwalna zawartość Archiwaliów na Nowo!
NOWE KSIĄŻKI
Ukazał się autorski wybór z Na wysokiej połoninie Stanisława Vinceza, wielkiego cyklu na temat Huculszczyzny.
Czesław Miłosz w recenzji z pierwszego wydania tej książki (Londyn 1956) pisał: „Vincenz należy do szczególnej formacji «Polaków z kresów», która zaważyła na rozwoju polskiej literatury, ale nie zdołała odwrócić klęsk. Istniała ona przez cały wiek XIX i przez część XX, ale stopniowo usuwała się z widowni, obcy był jej nacjonalizm i pojęcia ojczyzny etnicznej. […] Tylko taki autor jak Vincenz mógł pokazać swoje rodzinne Pokucie nie wpadając w protekcjonalną «malowniczość», ale jako kraj w którym współistnienie języków i kultur było naturalne; przez miłość do ojczyzny jako terytorium, na którym odrębności grup powinny być szanowane, bo są bogactwem”. Tom ukazał się w nakładem Wydawnictwa Więzi w wyborze autora, z przedmową Józefa Czapskiego i posłowiem Andrzeja S. Kowalczyka.
Warto tu wspomnieć, że Stanisław Vincenz jest twórcą, którego dziełem jest wciąż zainteresowane spore grono badaczy. W Interncie pojawiły się strony mu poświęcone: Twórczość Stanisława Vincenza u progu XXI wieku w ujęciu interdyscyplinarnym(uwaga! strona ma też wersję ukraińską!).
W Uniwersytecie Wrocławskim, przy Instytucie Filologii Polskiej, działa Pracownia Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza, tu jest jej kanał na You Tube gdzie publikowane są comiesięczne seminaria vincenzowskie.
Istnieje też strona vincenz.pl, która - jak zapowiada - jej twórca, prof. Jan A. Choroszy ma być w tym roku zasadniczo przebudowana i uzupełniona.
Nakładem Wydawnictwa Austeria ukazała się biografia Symona Petlury pióra Andrzeja Stanisława Kowalczyka - historyka literatury, eseisty i edytora twórczości eseistycznej i epistolograficznej Jerzego Gieroycia, Witolda Gombrowicza, Bolesława Micińskiego i Jerzego Stempowskiego. Przy tej okazji warto przypomnieć oświadczenie redakcji „Kultury”, opublikowane w kwietniowym numerze w 1958 r., będące reakcją na audycję telewizji francuskiej o morderstwie Atamana.
WYSTAWY W KRAKOWSKIM PAWILONIE J. CZAPSKIEGO
Dyrekcja Pawilonu Józefa Czapskiego w Krakowie informuje, że kolekcja prac artysty, w ostatnich trzech latach, powiększyła się o cztery obrazy olejne, trzy akwaforty i rysunek tuszem, a także … stół, na którym malował w latach 70. podczas pobytów w Lailly-en-Val. W Pawilonie po raz pierwszy pokazywane są rysunki J. Czapskiego z lat 1941-1992. otwarto również wystawę, która przedstawia historię darów i zakupów, a także nieznany wątek Heleny Hali Dadejowej, która wprowadziła Marię i Józefa Czapskich w twórczość C.K. Norwida.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (np. z dworca Saint-Lazare). Ze stacji można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly), z dworca na piechotę do domu Instytutu Literackigo idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g. 10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum.
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
W lutym ukaże się biografia Zofia Hertz. Życie na miarę KULTURY autorstwa Kamili Łabno-Hajduk.
biografia Symona Petlury pióra Andrzeja Stanisława Kowalczyka - historyka literatury, eseisty i edytora twórczości eseistycznej i epistolograficznej Jerzego Gieroycia, Witolda Gombrowicza, Bolesława Micińskiego i Jerzego Stempowskiego.