NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ MARZEC 2023
BIOGRAFIA ZOFII HERTZ Lada moment w księgarniach! Zofia Hertz. Życie na miarę KULTURY autorstwa Kamili Łabno-Hajduk. „Autorce z powodzeniem udało się zmierzyć z biografią niewdzięczną pod względem badawczym. Od chwili powstania Instytutu Literackiego Zofia Hertz pełniła w nim wiele funkcji: administratorki i korektorki, a zarazem ludzkiego spoiwa, niezbędnego dla istnienia i sukcesów przedsięwzięcia powołanego do życia przez Jerzego Giedroycia. Książka wypełnia lukę w portrecie zbiorowym „Kultury” i zasługuje na miano atrakcyjnej pozycji biograficznej” -
prof. Rafał Habielski. „Autorka przekonująco pokazała rolę Zofii Hertz w narodzinach i trwaniu Instytutu Literackiego. Opowieść Kamili Łabno-Hajduk wiele wnosi także do naszej wiedzy o niełatwych relacjach międzyludzkich w podparyskiej siedzibie Instytutu Literackiego, o niepodważalnej hierarchii ufundowanej na dyktatorskiej pozycji Redaktora, wreszcie o kontaktach tego wyjątkowego grona ludzi ze światem zewnętrznym – zarówno emigracyjnym, jak i gości przyjeżdżających z kraju. Biografią Zofii Hertz Kamila Łabno-Hajduk spłaca dług wdzięczności, który pokolenia polskich humanistów zaciągnęły u tej drobnej, lecz pełnej pasji i zdeterminowanej kobiety” - prof. Rafał Stobiecki.
Kamila Łabno-Hajduk jest historyczką i politolożką. Biografia Zofii Hertz jest jej debiutem książkowym. Tom ukazał się nakładem Wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej. Premiera książki 14 marca.
Polecamy rozmowę z Autorką w Radiowej Dwójce.
WYSTAWA RYSUNKÓW JÓZEFA CZAPSKIEGO Od 9 marca warszawska Galeria aTAK zaprasza na wystawę Józefa Czapskiego.
Pokazanych zostanie kilkadziesiąt prac, głównie rysunków i kilka prac olejnych z kolekcji Grzegorza Przewłockiego, wnuka Karoliny, starszej siostry malarza. Grzegorz Przewłocki poznał wuja jako nastolatek, J. Czapski był jego przewodnikiem po Paryżu, zabierał do kina, na koncerty, wystawy. Przy okazji niemal każdego spotkania obdarowywał siostrzeńca rysunkami. Tak powstała ta wyjątkowa kolekcja. Oprócz pejzaży, scen z codziennego życia, znajdują się w niej także portrety członków rodziny i przyjaciół - Z. Herberta, S. Mrożka, A. Malraux czy K. Dedeciusa. Wystawa będzie czynna do 18 maja. Galeria aTAK, Warszawa, ul. Mazowiecka 11/38
NOWY TOM W SERII JERZY GIEDROYC I…
Ukazał się kolejny tom z serii Jerzy Giedroyc i... Materiał dowodowy. Szkice drugie, jest to reedycja tomu szkiców Romana Zimanda w wyborze i z przedmową Doroty Siwickiej.
W posłowiu Jan Olaszek przedstawia zarys historii współpracy R. Zimanda z Instytutem Literackim w Paryżu i okoliczności powstania tego interesującego zbioru. Tom szkiców Romana Zimanda należy do jednego z najciekawszych nurtów polskiej humanistyki, w której naukowym metodom badawczym towarzyszy precyzyjna argumentacja, dbałość o logikę przekazu i uroda języka. Autor posłowia zasadnie wskazuje na wyjątkowe miejsce Zimanda pośród publicystów ruchu opozycyjnego w PRL w latach 70. i 80. XX wieku. Podkreśla jego postawę krytyczną wobec własnego środowiska, nonkonformistyczną także wobec ruchu, którego cele podzielał (z recezncji profesora Collegium Civitas Jana Skórzyńskiego). Seria JERZY GIEDROYC I… to wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego.
W dziale LUDZIE pojawił się biogram o. Józefa Z. Majewskiego, sybiraka, kapucyna, działacza polonijnego. O. J. Z. Majewski był autorem jednego ze znaczących tekstów, jaki ukazał się na łamach „Kultury” - listu, opublikowanego w listopadowym numerze z 1952 r. Józef Z. Majewski, wówczas alumn St. John Vianney Seminary w Pretorii w Afryce Południowej, poruszył w nim kwestię powojennych granic Polski, przynależności Kresów, Lwowa i Wilna.
***
DoBIBLIOTECZKIdodaliśmy: --- „Teorie i praktyki paryskiej Kultury” pióra Witolda Fillera. Broszura została wydana na przełomie lat 1968/1969 nakładem Wydawnictwa Ministerstwa Obrony Narodowej w serii: Ideologia, Polityka, Obronność. w nakładzie 15000 egz. Tekst jest dokumentem epoki, klasycznego stylu i metod propagandy. Można bez żadnego ryzyka stwierdzić, że w całości, w warstwie faktograficznej oparty jest o dokumentację wyprodukowaną przez agenturę PRL czasów Władysława Gomułki. Wkładem autora jest niewątpliwie chęć, język, styl i gust. Witold Filler był aktorem, znanym krytykiem teatralnym, historykiem i dyrektorem teatru, redaktorem naczlenym TVP i różnych pism, reżyserem oraz scenarzystą. --- Korespondencję Stanisława Vincenza z Józefem Czapskim z roku 1951, w opracowaniu Anny H. Markiety. Listy ukazały się w 33 tomie „Czasopisma Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” (2022 r. ). Jest to praca licencjacka Autorki, obroniona w 2018 r.
*** Polecamy zbiór ponad trzydziestu tekstów poświęconych ludziom „Kultury”. Artykuły ukazywały się w ciągu wielu lat w lubelskim kwartalniku „Akcent".
Dziękujemy redakcji i Autorom za zgodę na udostępnienie!
***
- Zamieściliśmy w Biblioteczce - w wersji polskiej i ukraińskiej - książkę Józefa Łobodowskiego „Przeciw upiorom przeszłości”. Myśli o Polsce i Ukrainie. „Проти упирів минулого”. Думки про Польщу та Україну. Wybór i przypisy: Paweł Libera. Konsultacja: Andrij Pavlyszyn. Tom ukazał się w 2015 r. nakładem Wydawnictwa „Test”. Dziękujemy Autorom opracowania i Wydawnictwu za zgodę na udostępnienie książki!
***
Udostępniliśmy kolejne roczniki WYCINKÓW PRASOWYCH z kolekcji Jerzego Giedroycia, to lata 1978-1982.
***
W zakładce Archiwalia na nowo przybyły odczytane notesy/agendy: Jerzego Giedroycia z 1945 r. i Henryka Giedroycia z lat 1941, 1943, 1944 i 1945.
Agendy braci publikujemy wraz ze zdjęciami i dokumentami. Spisywane na gorąco notatki świetnie uzupełniają biografie najważniejszych ludzi „Kultury”. Informujemy, że jest już przeszukiwalna zawartość Archiwaliów na Nowo!
KSIĄŻKI, TEKSTY, WYDARZENIA
Ukazał się autorski wybór z Na wysokiej połoninie Stanisława Vinceza, wielkiego cyklu na temat Huculszczyzny.
Czesław Miłosz w recenzji z pierwszego wydania tej książki (Londyn 1956) pisał: „Vincenz należy do szczególnej formacji «Polaków z kresów», która zaważyła na rozwoju polskiej literatury, ale nie zdołała odwrócić klęsk. Istniała ona przez cały wiek XIX i przez część XX, ale stopniowo usuwała się z widowni, obcy był jej nacjonalizm i pojęcia ojczyzny etnicznej. […] Tylko taki autor jak Vincenz mógł pokazać swoje rodzinne Pokucie nie wpadając w protekcjonalną «malowniczość», ale jako kraj, w którym współistnienie języków i kultur było naturalne; przez miłość do ojczyzny jako terytorium, na którym odrębności grup powinny być szanowane, bo są bogactwem”. Tom ukazał się w nakładem Wydawnictwa Więzi w wyborze autora, z przedmową Józefa Czapskiego i posłowiem Andrzeja S. Kowalczyka.
Warto tu wspomnieć, że Stanisław Vincenz jest twórcą, którego dziełem jest wciąż zainteresowane spore grono badaczy. W Interncie pojawiły się strony mu poświęcone: Twórczość Stanisława Vincenza u progu XXI wieku w ujęciu interdyscyplinarnym(uwaga! strona ma też wersję ukraińską!)
W Uniwersytecie Wrocławskim, przy Instytucie Filologii Polskiej, działa Pracownia Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza, tu jest jej kanał na You Tube gdzie publikowane są comiesięczne seminaria vincenzowskie.
Istnieje też strona vincenz.pl, która - jak zapowiada - jej twórca, prof. Jan A. Choroszy ma być w tym roku zasadniczo przebudowana i uzupełniona.
Nakładem Wydawnictwa Austeria ukazała się biografia Symona Petlury pióra Andrzeja Stanisława Kowalczyka - historyka literatury, eseisty i edytora twórczości eseistycznej i epistolograficznej Jerzego Gieroycia, Witolda Gombrowicza, Bolesława Micińskiego i Jerzego Stempowskiego. Przy tej okazji warto przypomnieć oświadczenie redakcji „Kultury”, opublikowane w kwietniowym numerze w 1958 r., będące reakcją na audycję telewizji francuskiej o morderstwie Atamana.
- W Kwartalniku Artystycznym (4/2022) ukazało się wspomnienie ozmarłym w sierpniu zeszłego roku Wojciechu Sikorze Notatki do zapomnianych podróży, Zaczernione strony. Spontaniczny remanent autorstwa Artura Szlosarka.
- W kwartalniku Konteksty. Polska Sztuka Ludowa (4/2022) ukazał się zbiór artykułów poświęconych eseiście i tłumaczowi Janowi Goślickiemu - jego życiu, twórczości i jego archiwum, w tym tekstyPawła Bema o korespondencji Goślickiego m.in. z Jerzym Giedroyciem, Jerzym Stempowskim i Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. W tymże numerze znajdujemy tekst Andrzeja FranaszkaBezcenne rany. O „Dzienniku wojennym” Józefa Czapskiego.
- W kwartalniku Akcent (1/2023) ukazał się tekst Łukasza MarcińczakaJózef Czapski - człowiek maksymalny.
- Minęło 30 lat od przeprowadzonych przez Piotra Kłoczowskiego rozmów z Józefem Czapskim. Wywiad-rzeka Świat w moich oczach należy do najważniejszych źródeł do poznania biografii intelektualnej artysty. Pozwala także rozpoznać atmosferę w jakim kształtowała się jego osobowość, motywy dokonywanych przez niego życiowych wyborów i twórcze fascynacje. W Centrum Jerzego Giedroycia Uniwersytetu Łódzkiego odbyło się spotkanie z autorem, poprowadził je prof. Sławomir M. Nowinowski. Zapisj rozmowy jest TUTAJ.
WYSTAWY W KRAKOWSKIM PAWILONIE J. CZAPSKIEGO
Dyrekcja Pawilonu Józefa Czapskiego w Krakowie informuje, że kolekcja prac artysty, w ostatnich trzech latach, powiększyła się o cztery obrazy olejne, trzy akwaforty i rysunek tuszem, a także … stół, na którym malował w latach 70. podczas pobytów w Lailly-en-Val. W Pawilonie po raz pierwszy pokazywane są rysunki J. Czapskiego z lat 1941-1992. otwarto również wystawę, która przedstawia historię darów i zakupów, a także nieznany wątek Heleny Hali Dadejowej, która wprowadziła Marię i Józefa Czapskich w twórczość C.K. Norwida.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (np. z dworca Saint-Lazare). Ze stacji można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly), z dworca na piechotę do domu Instytutu Literackigo idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g. 10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum.
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
Lada moment w księgarniach! Zofia Hertz. Życie na miarę KULTURY autorstwa Kamili Łabno-Hajduk.
Od 9 marca warszawska Galeria aTAK zaprasza na wystawę Józefa Czapskiego.
biografia Symona Petlury pióra Andrzeja Stanisława Kowalczyka - historyka literatury, eseisty i edytora twórczości eseistycznej i epistolograficznej Jerzego Gieroycia, Witolda Gombrowicza, Bolesława Micińskiego i Jerzego Stempowskiego.