NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ LIPIEC 2025
25 LAT TEMU ZMARŁ GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI Gustaw Herling-Grudziński zmarł 4 lipca 2000 r. w Neapolu.
Od pierwszego numeru wspóltworzył paryską Kulturę, przez lata był jednym z najważniejszych współpracowników Jerzego Giedroycia. Przez pół wieku - z małymi przerwami - jego losy były związane z Instytutem Literackim. Jego książka Inny świat należy do kanonu dzieł opisujących horror totalitaryzmów XX wieku, Dziennik pisany nocą pisany od 1971 r. do 1992 r. przez wiele lat drukowany w Kulturze, jest unikatową w literaturze polskiej kroniką intelektualną. Jego wstęp do Ksiąg Narodu Polskiego i Pielgrzymstwa Polskiego Adama Mickiewicza, wydanych przez Instytut Literacki w Rzymie w 1946 r., był tekstem programowym powojennej emigracji, podkreślał ciągłą aktualność zasady „pielgrzymowania dla wolności”.
W naszym portalu można znaleźć wiele materiałów poświęconych pisarzowi. Udostępniamy m.in. pełną bibliografię jego utworów opublikowanych w wydawnictwach Instytutu Literackiego. Jej autorem jest Zdzisław Kudelski - jeden z najważnieszych badaczy życia i twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Bibliografia ta jest znakomitą pomocą w wyszukiwaniu utworów pisarza publikowanych w Kulturze. Proponujemy też liczne materiały poświęcone bądź związane z pisarzem, filmy i nagrania audio, oraz lekturę pełnego, kanonicznego biogramu autorstwa Z. Kudelskiego, opublikowanego na stronie Biblioteki Narodowej. Przypominamy, że w ramach edycji Dzieł Zebranych pod redakcją Włodzimierza Boleckiego, wychodzących nakładem Wydawnictwa Literackiego, ukazały się dwa tomy listów G. Herlinga-Grudzińskiego wymienionych z Jerzym Giedroyciem.
We czwartek 3 lipca,o g. 22:25.Telewizja Polska (TVP1), pokaże film Andrzeja Mietkowskiego pt. Kartka z innego świata. W zapowiedzi czytamy: Gdy Gustaw Herling-Grudziński wychodził ze stalinowskiego łagru, współwięzień ukradkiem wcisnął mu kartę pocztową, adresowaną do żony i dzieci w Kazachstanie. „Wstyd powiedzieć, ale kartki nie wrzuciłem nigdy i gdy piszę te słowa leży ona przede mną na stole… Czytam ją jak dokument wyciągnięty z butelki, którą na bezpieczny brzeg wyrzuciła wzburzona fala" – pisał dziesięć lat później w „Innym świecie”. Niespełnione zobowiązanie będzie dręczyć Herlinga do końca życia. Ćwierć wieku po śmierci pisarza jego córka Marta z niedoręczoną kartką rusza z Neapolu do wsi Preobrażenka w dalekim Kazachstanie, wypełnić misję ojca z 1942 roku. Film opowiada o tej niezwykłej podróży.
Na fot. Gustaw Herling-Grudziński w Lublinie. 1991 r. Zbiory AIL.
50. ROCZNICA ŚMIERCI WACŁAWA A. ZBYSZEWSKIEGO
2 lipca 1985 r. w Paryżu zmarł Wacław Alfred Zbyszewski. Jedna z najbarwniejszych postaci powojennej emigracji. Przed wojną był dyplomatą, po 1945 r. publicystą, dziennikarzem i redaktorem. Pracował w BBC, w Głosie Ameryki i Radiu Wolna Europa. Publikował w wielu pismach emigracyjnych, do Kultury pisał o sprawach gospodarczych. Najwięcej emocji wywoływały jego wspomnienia o ludziach, pisał żywo, bardzo dowcipnie, czasem brutalnie. Jerzy Giedroyc wydał tom jego tekstów „Zagubieni romantycy i inni” (1992)
W.A. Zbyszewski zadebiutował w podwójnym 2-3 numerze miesięcznika tekstem Polska a świat katolicki.
NOWE KSIĄŻKI W wydawnictwie Znak ukazał się tom Czesława Miłosza Rodzinna Europa. Miłosz pisał książkę w Montgeron w latach 50, pierwsze wydanie ukazało się w Instytucie Literackim w 1959 r. To z jednej strony autobiografia intelektualna, z drugiej próba opisania fenomenu Europy Wschodniej i jej mieszkańców. Do nowego wydania przedmowę napisała Oksana Zabużko, ukraińska intelektualistka, poetka i pisarka.
W serii Jerzy Giedroyc i... wychodzącej staraniem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego ukazał się tom pt. Jerzego Giedroycia przygoda z rewizjonizmem autorstwa Rafała Stobieckiego.
Zapraszamy do obejrzenia rozmowy o książce Sławomira Nowinowskiego z Rafałem Stobieckim i do lektury recenzji w portalu Histmag.org.
Wydawnictwo Znak wydało tom Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego, autorstwa Ireny Grudzińskiej-Gross.
To biografia niezwykłego człowieka, w młodości komunisty, potem więźnia, który jako pierwszy opisał terror stalinowskiej Rosji. A. Weissberg-Cybulskina kartach Wielkiej czystki przedstawił genezę i mechanizmy działania radzieckiego systemu przemocy. Po wojnie prowadząc w Paryżu firmę budowlaną A. Weissberg-Cybulski bardzo pomógł Jerzemu Giedroyciowi w zakupie domu, w którym do dziś mieści się Instytut Literacki. Przyjaźnił się z domownikami, po jego śmierci w Kulturze ukazało się wspomnienie autorstwa Józefa Czapskiego Weltbürger. (1964, nr 5/199)
W ramach edycji dzieł zebranych Marka Hłaskiukazujących się w wydawnictwie Iskry ukazał się właśnie tom zawierający trzy opowiadania:Cmentarze, Drugie zabicie psa i Nawrócony w Jaffie.
Nakładem amerykańskiego wydawnictwaAvid Reader Press/Simon & Schuster ukazała się pierwsza w świecie anglosaskim biografia Zbigniewa Brzezińskiego. Zbig: The Life of Zbigniew Brzezinski, America's Great Power Prophet.
Autorem jest Edward Luce - angielski dziennikarz, felietonista i główny komentator Financial Times.
Zmarły w 2017 r. Zbigniew Brzeziński był doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego prezydenta J. Cartera i jednym z czołowych amerykańskich myślicieli geopolitycznych, pisał do Kultury, był wieloletnim korespondentem Jerzego Giedroycia.
IX. EDYCJA KONKURSU IM. WOJCIECHA SIKORY
Trwa IX. edycja Konkursu Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura i Fundacji Kultury Paryskiej im. Wojciecha Sikory na najlepsze prace doktorskie i magisterskie, związane tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu.
Autorów prac magisterskich i doktorskich bardzo zachęcamy do wzięcia udziału, opiekunów naukowych i wszystkich, którym leży na sercu rozwój badań nad historią Instytutu Literackiego, prosimy o reklamowanie konkursu. Prace obronione w latach 2024-2025 należy nadesłać do końca roku. Regulamin konkursu jest tutaj: REGULAMIN
KIJÓW - KONKURS IM. JERZEGO GIEDROYCIA Instytut Polski w Kijowie zaprasza młodych badaczy do udziału w tegorocznej edycji konkursu im. Jerzego Giedroycia. Regulamin i wszystkie informacje są dostępne TUTAJ
Konkurs został zainicjowany w 2006 roku, w setną rocznicę urodzin Redaktora, w celu uhonorowania jego wkładu w dialog polsko-ukraiński, myśl polityczną oraz historię Polski w szerokim znaczeniu.
Organizatorem konkursu jest Instytut Polski w Kijowie we współpracy z Centrum Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Przykarpackim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Stefanyka oraz przy wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Kijowie.
Uroczystość wręczenia nagród planowana jest na 2 grudnia 2025 roku w Kijowie. W 2026 r., we współpracy z kijowskim wydawnictwem Duch i Litera planowana jest publikacja zbioru najciekawszych prac konkursowych z lat 2024 i 2025.
WYSTAWA W BYDGOSZCZY W Bibliotece Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy można oglądać naszą wystawę „Jerzy Giedroyc i jego dzieło. Bydgoszcz i bydgoszczanie w kręgu paryskiej Kultury”.
To jej specjalna odsłona, wzbogacona o wątek lokalny, ukazujący nieznane dotąd powiązania bydgoszczan z Instytutem Literackim.
Wystawa będzie czynna do 10 lipca.
PROJEKTY 2025 - Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura uzyskało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu rządowego Wspieranie Archiwów, Bibliotek i Muzeów poza Krajem 2025 na zadanie pn. Opieka i popularyzacja zbiorów Instytutu Literackiego Kultura w Maisons-Laffitte - kontynuacja.
W ramach zadania realizowane będą m.in.: działania z zakresu konserwacji i zabezpieczenia zbiorów, digitalizacji, prace wydawnicze oraz udostępniania zbiorów w portalu www.kulturaparyska.com.
Całkowita wartość projektu: 703 820,00 zł
Całkowita kwota dofinansowania: 703 820,00 zł
- Fundacja Kultury Paryskiej uzyskała dofinansowanie z Kancelarii Senatu w kwocie 190 000,00 zł na realizację zadania publicznego pn. Instytut Literacki w Paryżu: wybrane działania programowe w 2025 r.
Projekt finansowany jest w ramach Konkursu Senat-Polonia 2025 dotyczącego opieki nad Polonią i Polakami za granicą.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (z dworca Saint-Lazare). Rozkłady jazdy oraz aktualną sytuację (remonty, awarie, strajki) można sprawdzić na stronie ratp.fr.
Ze stacji do domu Instytutu można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly). Z dworca idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g.10.30 -12.30 i od 14-17. koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum. Regulamin przekazywania i przyjmowania darowizn przez Fundację Kultury Paryskiej
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
RODO
Fundacja Kultury Paryskiej jest administratorem Państwa danych osobowych wykorzystywanych w celu przesyłania niniejszego newslettera.
Pełna informacja RODO znajduje się na kulturaparyska.com, w zakładkach: Regulamin Polityka bezpieczeństwa Klauzula informacyjna dla Użytkownika
W wydawnictwie Znak ukazał się tom Czesława Miłosza Rodzinna Europa. Miłosz pisał książkę w Montgeron w latach 50, pierwsze wydanie ukazało się w Instytucie Literackim w 1959 r. To z jednej strony autobiografia intelektualna, z drugiej próba opisania fenomenu Europy Wschodniej i jej mieszkańców. Do nowego wydania przedmowę napisała Oksana Zabużko, ukraińska intelektualistka, poetka i pisarka.
W serii Jerzy Giedroyc i... wychodzącej staraniem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego ukazał się tom pt. Jerzego Giedroycia przygoda z rewizjonizmem autorstwa Rafała Stobieckiego.
Wydawnictwo Znak wydało tom Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego, autorstwa Ireny Grudzińskiej-Gross.
ukazujących się w wydawnictwie Iskry ukazał się właśnie tom zawierający trzy opowiadania:Cmentarze, Drugie zabicie psa i Nawrócony w Jaffie.
Avid Reader Press/Simon & Schuster ukazała się pierwsza w świecie anglosaskim biografia Zbigniewa Brzezińskiego. Zbig: The Life of Zbigniew Brzezinski, America's Great Power Prophet.
