LEOPOLD UNGER I MICHAŁ HELLER - STULECIE URODZIN



Od lewej Michał Heller, Redaktor i Leopold Unger. 90. urodziny Jerzego Giedroycia. Maisons-Laffitte 1996, fot. Agnieszka Szypulska.



W sierpniu mija sto lat od urodzin dwu wybitnych publicystów Kultury. Leopold Unger urodził się 12 sierpnia 1922 r. we Lwowie, a Michał Heller 31 sierpnia 1922 r. w Mohylewie. 



Leopold Unger był związany z Instytutem Literackim od 1970 r. Publikował pod pseudonimem Brukselczyk, pisał o sprawach polskich i międzynarodowych. Nie zastąpił Mieroszewskiego i nigdy do tego nie pretendował. Ale dzięki niemu problematyka, którą podejmował Mieroszewski, została po jego śmierci obecna w „Kulturze”, przy czym traktowana jest kompetentnie, dowcipnie i z szerokim oddechem” - mowił Jerzy Giedroyc w „Autobiografii na cztery ręce".  L. Unger był dwukrotnie wyróżniony nagrodami „Kultury” - w 1977 r. i 1984 r.

W naszym portalu dostępne są następujące książki:

Orzeł i reszta - autorski wybór felietonów z cyklu Widziane z Brukseli, ukazał się nakładem IL w 1986 r.

Korespondencja Jerzego Giedroycia z Leopoldem Ungerem 1970-2000 w opracowaniu Iwony Hofman (seria „W kręgu paryskiej Kultury”, 2016).

Na początku lat 90. L. Unger skomponował Antykulturę - antologię paszkwili i ataków na Jerzego Giedroycia publikowanych w prasie polskiej i sowieckiej (Warszawa 1992).

***

Michał Heller był literaturoznawcą, publicystą i badaczem historii Rosji, Związku Sowieckiego oraz literatury sowieckiej. W ZSRR więziony, po zwolnieniu z łagru przyjechał w 1956 r. do Polski, skąd, podobnie jak L. Unger wyemigrował z powodu kampanii antysemickiej w 1968 r. W 1969 r. Redaktor zaproponował M. Hellerowi, by w stałej rubryce analizował sowiecką, a po upadku ZSRR rosyjską prasę. Cykl (sygnowany pseudonimem Adam Kruczek) ukazywał się do śmierci autora w 1997 r.  Opublikował w Kulturze ponad 300 tekstów. W 1990 r. wyróżniono go Nagrodą Publicystyczną „Kultury” za rok 1989.

W portalu dostępne są książki M.Hellera, które ukazały się nakładem IL:

Świat obozów koncentracyjnych w literatura sowiecka. (1974)

Polska w oczach Moskwy (1984)

Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki. (1988)

ZNACZEK NA 75. ROCZNICĘ POWSTANIA „KULTURY”

Z okazji 75. rocznicy wydania pierwszego numeru Kultury Poczta Polska wydała znaczek o wartości 3,60 zł. Znaczek wydrukowano techniką rotograwiurową, na papierze fluorescencyjnym, format: 31,25 x 39,5 mm, nakład 100.000 szt. Arkusz sprzedażny zawiera 50 szt. znaczków. Autorem projektu jest Bożydar Grozdew. Znaczki można kupić m.in. w internetowym sklepie filatelistycznym Poczty Polskiej.

LISTY REDAKTORA Z JÓZEFEM ŁOBODOWSKIM 

Wspólnym nakładem Wydawnictwa Więź i UKSW ukazał się tom z serii Archiwum „Kultury”, zawierający ogromną korespondencję – 839 listów z lat 1947-1988 – Jerzego Giedroycia z Józefem Łobodowskim. Ta książka to próba przypomnienia J. Łobodowskiego -doskonałego tłumacza dawnej i współczesnej poezji ukraińskiej, ale też kolejna ilustracja budowania przez Redaktora „Kultury” relacji polsko-ukraińskich. Listy opracowała Bogumiła Berdychowska.

ZAWÓD: HISTORYK

Nakładem Biblioteki Więzi ukazał się wywiad -rzeka z historykiem dziejów najnowszych Andrzejem Friszke. Historyk, profesor, członek PAN, współpracownik Instytutu Literackiego, autor ponad 20 książek o historii Polski w XX wieku, opowiada o swoim życiu w rozmowie z Janem Olaszkiem i Tomaszem Siewierskim.

To opowieść o rodzinie, o młodości w Olsztynie, kontaktach z przedwojennymi politykami, studiach na Uniwersytecie Warszawskim, o opozycji przedsierpniowej i posierpniowej, pracy w „Tygodniku Solidarność”, KIK-u i Więzi, londyńskiej emigracji, kontaktach z niezwykłymi ludźmi m.in. z Jerzym Giedroyciem. Autor pokazuje na czym polegało zmaganie się o prawdę historyczną, jak odkrywano kolejno „białe plamy”, i jakie są dziś niebezpieczeństwa uwikłania historii w politykę, tworzenia wyobrażeń o przeszłości wedle „woli” rządzących.

Kalendarzyki – agendy - polskie, angielskie, włoskie i francuskie, wojskowe i cywilne – regularnie, przez dziesięciolecia wypełniane przez ich właścicieli...

W archiwum Instytutu Literackiego zachował się ich pokaźny zbiór. Należały do Jerzego Giedroycia, część do jego brata Henryka i do innych osób.

Publikujemy je wraz ze uzupełniającymi te zapiski zdjęciami i dokumentami. Uważamy, że te tworzone na gorąco notatki świetnie uzupełniają biografie najważniejszych ludzi z kręgu „Kultury”. Towarzyszyły im na wojnie i w czasach pokoju; są zapisem tego, co przeżyli, zachwytów i problemów, z którymi przyszło się im w danej chwili mierzyć; rejestrem obejrzanych filmów, przeczytanych książek, czasem nawet miłosnych podbojów.

Zapraszamy do przeglądania - kartka po kartce. Wszystkie są dostępne w zakładce Archiwalia na nowo

ZAKŁADKA >UKRAINA<

Na stronie glównej naszego portalu działa zakładka UKRAINA 

Publikujemy tam różne materiały - książki, antologie artykułów z „Kultury”, dokumenty, ale i dzieła literackie, zarówno po polsku jak i po ukraińsku. Przypominamy, że sporo tekstów w portalu mamy przetłumaczonych na język ukraiński - by je przeglądać trzeba się przełączyć na stronie głównej na wersję ukraińską portalu (za pomocą przycisku UA). Oczywiście tekstów poświęconych sprawie ukraińskiej jest mnóstwo, zachęcamy do korzystania z wyszukiwarki portalowej. Poniżej wybrane materiały:

       Deklaracja w sprawie niepodległości Ukrainy  

       Antologia „Zamiłowanie do spraw beznadziejnych”

       Antologia „Rozstrzelane odrodzenie” / „Rозстріляне відродження”

       ЄЖИ ҐЕДРОЙЦЬ І ЙОГО СПРАВА - ДОРОБОК БІБЛІОТЕКИ „КУЛЬТУРИ".

       O liście pewnego księdza... tekst Marka Żebrowskiego

       Giedroyc - człowiek wschodni

       „Jerzy Giedroyc - Magiczna siła słowa" (część 1, część 2) - reż Jurij Szapowałow. Telewizyjny film produkcji ukraińskiej, zrealizowany we współpracy z Instytutem Kultury Polskiej w Kijowie. 

      Dzięki naszym staraniom wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej udostępniło tom Giedroyc a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury”. Książka w opracowaniu Magdaleny Semczyszyn i Mariusza Zajączkowskiego ukazała się w 2014 r. Od paru dni jest dostępna za darmo w wersji elktronicznej.

NAJBLIŻSZE ROCZNICE

4 sierpnia – 118. rocznica urodzin Witolda Gombrowicza

12 sierpnia – setna rocznica urodzin Lepolda Ungera

14 sierpnia – 18. rocznica śmierci Czesława Miłosza

15 sierpnia – dziewiąta rocznica śmierci Sławomira Mrożka

16 sierpnia  – ósma rocznica śmierci Andrzeja Vincenza

26 sierpnia – 42. rocznica śmierci ks. Józefa Sadzika

28 sierpnia – 112. rocznica urodzin Jana Kowalika

31 sierpnia – setna rocznica urodzin Michała Hellera      

JAK DOJECHAĆ Z PARYŻA 

W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER B (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (np. z dworca Saint-Lazare)/ Ze stacji do domu Instytutu Literackigo idzie się ok. 15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49. Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g. 10-16, po wcześniejszym umówieniu.