NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ STYCZEŃ 2023
TRZYDZIESTA ROCZNICA ŚMIERCI JÓZEFA CZAPSKIEGO
Józef Czapski zmarł w 12 stycznia 1993 r. w domu Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte.
Proponujemy kilka nagrań Jego głosu, opowieści o Nim i film, w którym występuje. Wszystkie nagrania znajdują się w zbiorach AIL.
- Nagranie robocze, Nie wiadomo kiedy, ani z jakiej okazji powstało. Józef Czapski opowiada o poszukiwaniach zaginionych oficerów, o rozmowie z szefem Gułagu. W 9 min 15 sek, następuje przerwa. Potem mówi o stanie ludzi wracających z obozów, o generale W. Andersie, wyjeździe do Moskwy, o spotkaniu z gen. Rajchmanem.
- Audycja RFI. O Józefie Czapskim. przy okazji 10 rocznicy śmierci. mówi m.in. Wojciech Karpiński i Jil Silberstein autor książki „Lumieres de Joseph Czapski” („Światła Czapskiego”).
- Jerzy Giedroyc i Zofia Hertz żartują na temat Józefa Czapskiego.
Wszystkim polecamy film Kultura w reżyserii Agnieszki Holland i Andrzeja Wolskiego.
Więcej materiałów do wyszukania w naszym portalu...
NOWY TOM W SERII JERZY GIEDROYC I…
W najbliższych dniach ukaże się kolejny tom z serii Jerzy Giedroyc i... Materiał dowodowy. Szkice drugie, jest to reedycja tomu szkiców Romana Zimanda w wyborze i z przedmową Doroty Siwickiej.
W posłowiu Jan Olaszek przedstawia zarys historii współpracy R. Zimanda z Instytutem Literackim w Paryżu i okoliczności powstania tego interesującego zbioru. Tom szkiców Romana Zimanda należy do jednego z najciekawszych nurtów polskiej humanistyki, w której naukowym metodom badawczym towarzyszy precyzyjna argumentacja, dbałość o logikę przekazu i uroda języka. Autor posłowia zasadnie wskazuje na wyjątkowe miejsce Zimanda pośród publicystów ruchu opozycyjnego w PRL w latach 70. i 80. XX wieku. Podkreśla jego postawę krytyczną wobec własnego środowiska, nonkonformistyczną także wobec ruchu, którego cele podzielał. (z recezncji profesora Collegium Civitas Jana Skórzyńskiego). Przypomianmy, że Seria JERZY GIEDROYC I… to wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego.
XXII EDYCJA NAGRODY RZECZPOSPOLITEJ
im. JERZEGO GIEDROYCIA
Laureatami XXII edycji Nagrody "Rzeczpospolitej " im. Jerzego Giedroycia zostali Ołena i Wołodymyr Zełenscy.
19 grudnia 2022 r. w Bibliotece Narodowej, w ich imieniu nagrodę odebrał ambasador Ukrainy w RP Wasyl Zwarycz. Laudację wygłosił Czesław Bielecki.
30 LAT TEMU ZMARŁ JÓZEF LUBAŃSKI
13 stycznia minie 30 lat od śmierci Józefa Lubańskiego. Był inicjatorem jedynej udanej akcji wydawania tłumaczonych na angielski tekstów z „Kultury”.
Przed II wojną pracował w leśnictwie. Jako żołnierz Brygady Podhalańskiej walczył w Narwiku. Poprzez Francję, Hiszpanię, Portugalię i Gibraltar, w końcu września 1940 r. dotarł do Anglii. Wstąpił tam na ochotnika do międzynarodowej 1. Samodzielnej Kompanii Commando, w której Polacy mieli swój oddział (No. 6 Troop). Odbył szkolenia komandoskie w Szkocji, Walii i Algerii, gdzie otrzymał promocję oficerską. W 1943 r. wylądował we Włoszech, walczył nad rzeką Sangro i Garligliano, już w ramach 2. Korpusu walczył pod Monte Cassino i pod Ankoną, jako zastępca dowódcy plutonu dowodzenia. Po rozbudowaniu oddziału do siły Batalionu Komandosów Zmotoryzowanych walczył o Bolonię.
Po wojnie zamieszkał w Anglii, w 1952 r. z żoną wyemigrowali do USA i zamieszkali w Sutter Creek w Kalifornii.
Do emerytury był tam leśnikiem, prowadził też małą szkołę języków obcych i skromną drukarnię. Był pomysłodawcą wydawnia zeszytów z tłumaczonymi przezeń na angielski tekstami z „Kultury”. Periodyk nosił nazwę „Fragments”. Pismo ukazywało się nieregularnie, w mikroskopijnym nakładzie w latach 1973-1978. Lubański (pod pseudonimem Charles Joel) wydawał je za własne pieniądze, niezależnie od ocen i opinii Jerzego Giedroycia, teksty sam tłumaczył i redagował.
Komplet jest dostępny w portalowej Biblioteczce, a oryginalne zeszyty znajdują się w zbiorach AIL. Jest to ciekawostka z dziejów Instytutu Literackiego znana nielicznym, nieliczni też „Fragments” widzieli, jest to bowiem druk rzadki.
Józef Lubański jest pochowany na cmentarzu katolickim w Sutter Creek w Kalifornii.
Więcej na temat tej inicjatywy i Józefa Lubańskiego można przeczytać w ostatnim tomie Bibliografii wydawnictw Instytutu Literackiego autorstwa Anny i Mirosława Supruniuków, (Biblioteka Więzi 2013), tom zawiera też bibliografię „Fragments”.
W PORTALU
Z Biblioteczki można korzystać za darmo, jest tam wiele książek i artykułów. Nowością jest zbiór ponad trzydziestu tekstów poświęconych ludziom „Kultury”. Artykuły ukazywały się w ciągu wielu lat w lubelskim kwartalniku „Akcent".
Dziękujemy redakcji i Autorom za zgodę na udostepnienie!
- Przypominamy, że niedawnio zamieściliśmy w Biblioteczce - w wersji polskiej i ukraińskiej - książkę Józefa Łobodowskiego „Przeciw upiorom przeszłości”. Myśli o Polsce i Ukrainie. „Проти упирів минулого”. Думки про Польщу та Україну. Wybór i przypisy: Paweł Libera. Konsultacja: Andrij Pavlyszyn. Tom ukazał się w 2015 r. nakładem Wydawnictwa „Test”. Dziękujemy Autorom opracowania i Wydawnictwu za zgodę na udostępnienie książki!
- Polecamy dwie bardzo obszerne antologie: „Wizja Polski na łamach „Kultury” 1947-1976” (dwa tomy, wyd UMCS 1999) w wyborze Grażyny Pomian, oraz „Realiści z wyobraźnią „Kultura” 1976-2000, wybór tekstów" (dwa tomy, wyd. UMCS 2007) w wyborze Basila Kerskiego i Andrzeja S. Kowalczyka.
- Można też pobrać książkę Krzysztofa Pomiana, „W kręgu Giedroycia”, (wyd. Czytelnik 2001).
***
Udostępniliśmy kolejne roczniki wycinków prasowych z kolekcji Jerzego Giedroycia, to lata 1978-1982.
***
W zakładce Archiwalia na nowo przybyły odczytane notesy/agendy: Jerzego Giedroycia z 1945 r. i Henryka Giedroycia z lat 1941, 1943, 1944 i 1945.
Agendy braci publikujemy wraz ze zdjęciami i dokumentami. Spisywane na gorąco notatki świetnie uzupełniają biografie najważniejszych ludzi „Kultury”. Informujemy, że jest już przeszukiwalna zawartość Archiwaliów na Nowo!
NOWE KSIĄŻKI
Ukazał się autorski wybór z Na wysokiej połoninie Stanisława Vinceza, wielkiego cyklu na temat Huculszczyzny.
Czesław Miłosz w recenzji z pierwszego wydania tej książki (Londyn 1956) pisał: „Vincenz należy do szczególnej formacji «Polaków z kresów», która zaważyła na rozwoju polskiej literatury, ale nie zdołała odwrócić klęsk. Istniała ona przez cały wiek XIX i przez część XX, ale stopniowo usuwała się z widowni, obcy był jej nacjonalizm i pojęcia ojczyzny etnicznej. […] Tylko taki autor jak Vincenz mógł pokazać swoje rodzinne Pokucie nie wpadając w protekcjonalną «malowniczość», ale jako kraj w którym współistnienie języków i kultur było naturalne; przez miłość do ojczyzny jako terytorium, na którym odrębności grup powinny być szanowane, bo są bogactwem”. Tom ukazał się w nakładem Wydawnictwa Więzi w wyborze autora, z przedmową Józefa Czapskiego i posłowiem Andrzeja S. Kowalczyka.
Nakładem Wydawnictwa Scriptum ukazała się książka autorstwa Stefana Konstańczaka Historiozoficzne dylematy Zbigniewa Jordana. Biografia twórcza emigracyjnego filozofa.
Monografia, prócz poglądów i osiągnięć naukowych Z. Jordana przedstawia go jako badacza Platona, znawcę marksizmu w wersji leninowskiej, socjologa i historyka filozofii polskiej, dziennikarza, propagatora osiągnięć logików przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej. Zbigniew Jordan zadebiutował w „Kulturze” w maju 1948 r. i współpracował z Jerzym Giedroyciem do końca życia. Publikował artykuły poświęcone socjologii, filozofii, pisał o roli inteligencji, analizował sytuację polityczną w Polsce, szczególnie po Październiku 1956. Recenzował książki polskich filozofów i marksistów.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER B (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (np. z dworca Saint-Lazare). Ze stacji można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly), z dworca na piechotę do domu Instytutu Literackigo idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g. 10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum.
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
portalu działa zakładka 