NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ KWIECIEŃ 2024
60 ROCZNICA ŚMIERCI ALEKSANDRA WEISSBERGA-CYBULSKIEGO
4 kwietnia 1964 r zmarł w Paryżu Aleksander Weissberg - Cybulski. Fizyk, pisarz, więzień NKWD, autor tomu wspomnień „Wielka czystka” (tytuł oryg. „Hexen-Sabbat") - jednej z pierwszych i najważniejszych relacji na temat stalinowskiego terroru lat 30.
Urodził się w Krakowie, uczył się i studiował fizykę w Wiedniu. Tamże działał m.in. w Austriackiej Partii Komunistycznej. W 1931 r. wraz z żoną Ewą Strikeir wyjechali do Związku Sowieckiego. Był profesorem w Instytucie Technicznym w Charkowie. Już po rozwodzie, w 1935 r. E. Striker została aresztowana i oskarżona o przygotowanie zamachu na Stalina, więziona, w 1937 r. została wydalona do Austrii, skąd uciekła przez nazistami do USA. Jej przeżycia posłużyły Arthurowi Koestlerowi - z którym wraz z Weissbergiem przyjaźnili się od młodości - do opisów przesłuchań w powieści „Ciemność w południe”.
A. Weissberg został aresztowany w marcu 1937 r, został poddany tzw „konwejerowi” był więziony do stycznia 1940 roku. Na mocy porozumień zawartych w pakcie Ribbentrop-Mołotow został przekazany Gestapo, wieziony, deportowany do getta w Krakowie, skąd uciekł na wiosnę 1942 roku. Niemal do końca wojny, najpierw w Krakowie, potem w Warszawie ukrywała go Zofia Cybulska, z którą się ożenił, przyjmując jej nazwisko. Przeżył powstanie w getcie warszawskim i walczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie mieszkał w Krakowie, zajmując się drobnym biznesem. W 1948 r. wraz żoną przedostali się do Szwecji, a na początku lat 50. przenieśli się do Paryża.
We Francji założył firmę budowlaną. Oboje z żoną byli bardzo zaprzyjaźnieni z Jerzym Giedroyciem i małżeństwem Hertzów. Jego decydująca rola w negocjacjach przy kupnie nowego domu „Kultury” (91 av. de Poissy) jest wielokrotnie przywoływana we wspomnieniach ludzi „Kultury”. „Wielka czystka” ukazała się nakładem IL w 1967 r.
Na fot. dedykacja Aleksandra Weissberga-Cybulskiego dla Jerzego Giedroycia na pierwszym wydaniu "Hexen-Sabbat". (1951)
W 2024 r. ukaże się jego biografia autorstwa Ireny Grudzińskiej-Gross,,Aleksander Weissberg - Cybulski, życie i śmierć".
CZWARTA DEKADA POLITYKI WSCHODNIEJ - KONFERENCJA
W dniach 17 i 18 kwietnia w Domu Instytutu Literackiego odbędzie spotkanie i konferencja Czwarta dekada polskiej polityki wschodniej: szanse i wyzwania. Organizatorami wydarzenia są Centrum Mieroszewskiego, Ośrodek Studiów Wschodnich i Instytut Literacki, współpraca Studium Europy Wschodniej UW.
Program debaty podamy niebawem na naszym profilu FB.
LISTY: JERZY GIEDROYC - ALEKSANDER BOCHEŃSKI
W kwietniu w Wydawnictwie Więź ukaże się kolejny tom, zainicjowanej przez Jerzego Giedroycia serii publikacji źródłowych do dziejów paryskiej „Kultury” - korespondencja Jerzego Giedroycia i Aleksandra Bocheńskiego z lat 1940-2000.
Trwająca 60 lat, często zamierająca na lata, listowna rozmowa Jerzego Giedroycia i Aleksandra Bocheńskiego ukazuje tragizm polskich losów, a przede wszystkim tragizm politycznych wyborów, to świadectwo wzajemnego szacunku; historia przyjaźni w cieniu polityki, ale także i polityki w świetle przyjaźni. Przedwojenni przyjaciele, wybrali odrębne drogi. Bocheński pozostał w kraju i po wojnie stał się jednym z kluczowych przedstawicieli opcji ugodowej. Jego „Dzieje głupoty w Polsce” stanowią przykład klasycznego manifestu realizmu politycznego.„Kultura” Giedroycia stała się najważniejszym ośrodkiem polskiej myśli niezależnej. (z zapowiedzi wydawnictwa)
Tom opracował, opatrzył wstępem i przypisami Maciej Zakrzewski.
NOWE KSIĄŻKI
Nakładem Wydawnictwa Aspra ukazał się wywiad-rzeka z prof. Rafałem Stobieckim.Zamiast pamiętnika - rozmowy o historii, rybach i nie tylko. Dzieje Instytutu Literackiego, obecność historyków i historii w publikacjach Jerzego Giedroycia, to jedna z wielu pasji badawczych R. Sobieckiego i jeden z tematów tomu. Rozmowę przeprowadził Tomasz Siewierski.
Nakładem Wydawnictwa Więź ukazał się tom
autorstwa Jacka HajdukaJózef Wittlin w Ameryce. Klasycznie obcy. Józef Wittlin w latach 30. XX wieku był mocnym kandydatem do literackiej Nagrody Nobla. Pisarz światowej rangi, którego pacyfistyczna powieść „Sól ziemi” została przetłumaczona na wiele języków. Dziś o wielkiej renomie J. Wittlina wiedzą nieomal tylko specjaliści i bibliofile. Na życiu autora zaciążyło żydowskie pochodzenie – z Polski uciekał jednak nie przed Hitlerem, ale przed rodakami. Obok Słonimskiego i Tuwima stał się ofiarą antysemickiej nagonki, która w latach 1938 i 1939 przetoczyła się przez łamy prawicowej prasy.
J. Wittlin przez wiele lat korespondował z Jerzym Giedroyciem, pisał do Kultury, w 2017 r. ukazał się wybór ich listów w serii Archiwum Kultury w opracowaniu Rafała Habielskiego i Pawła Kądzieli.
W Wydawnictwie Uniwersytetu Śląskiego, w serii Nowa Edukacja, ukazała się praca Doroty SierońŚlady wdzięczności.
Autorka m.in. na podstawie korespondencji Jerzego Giedroycia z ks. Józefem Sadzkiem rekonstrujuje postawy zawodowe redaktorów-kreatorów i bada ich wzajemne realcje.
VIII. EDYCJA NASZEGO KONKURSU
Przypomiany, że trwa VIII. edycja Konkursu Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura i Fundacji Kultury Paryskiej im. Wojciecha Sikory na najlepsze prace doktorskie i magisterskie, związane tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu.
Autorów prac magisterskich i doktorskich bardzo zachęcamy do wzięcia udziału. Opiekunów naukowych i wszystkich, którym leży na sercu rozwój badań nad historią Instytutu Literackiego prosimy o jak najszersze udostępnianie informacji o Konkursie. Prace obronione w latach 2023-2024 mogą być nadsyłane do końca 2024 roku.
Regulamin konkursu jest dostępny TUTAJ
TABLICA KU CZCI JERZEGO GIEDROYCIA W KIJOWIE
Władze Kijowa wydały zgodę na umieszczenie dwujęzycznej tablicy poświęconej Jerzemu Giedroyciowi na budynku przy ulicy jego imienia. Inicjatorką upamiętnienia Redaktora jest Marcelina Gołębiewska, mieszkająca i pracująca w Kijowie, autorem projektu tablicy jest artysta Iwan Grigoriew, a wniosek do władz złożyło kijowskie Wydawnictwo „Duch i Litera”. Wszystkm bardzo dziękujemy! O terminie odsłonięcia tablicy będziemy informować.
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (z dworca Saint-Lazare). Rozkłady jazdy oraz aktualną sytuację (remonty, awarie, strajki) można sprawdzić na stronie ratp.fr.
Ze stacji do domu Instytutu można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly). Z dworca idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g.10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
PROJEKTY 2024
Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura uzyskało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu rządowego Wspieranie Archiwów, Bibliotek i Muzeów poza Krajem2024 na zadanie pn. Opieka nad zbiorami Instytutu Literackiego Kultura w Maisons-Laffitte.
Całkowita wartość projektu: 1 199 200,00 zł
Całkowita kwota dofinansowania: 1 199 200,00 zł
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum. Regulamin przekazywania i przyjmowania darowizn przez Fundację Kultury Paryskiej
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
RODO
Fundacja Kultury Paryskiej jest administratorem Państwa danych osobowych wykorzystywanych w celu przesyłania niniejszego newslettera.
Pełna informacja RODO znajduje się na kulturaparyska.com, w zakładkach: Regulamin Polityka bezpieczeństwa Klauzula informacyjna dla Użytkownika